Bài, ảnh: NGÔ TUẤN
 

Mỗi ngày, Khu di tích lịch sử thanh niên xung phong Ngã ba Đồng Lộc lại đón hàng nghìn lượt khách viếng thăm, tưởng nhớ sự hy sinh cao cả của 10 nữ thanh niên xung phong. Những ngày đầu tháng Ba này, trong không khí cả thế giới tôn vinh những người phụ nữ, nơi yên nghỉ của Mười đóa hoa thơm Đồng Lộc lại càng trở nên linh thiêng, dạt dào xúc cảm hơn bao giờ hết.

50 năm trước, tại trận địa Đồng Lộc, 10 cô gái thanh niên xung phong Hà Tĩnh tuổi vừa mười tám, đôi mươi đã anh dũng hy sinh tại Ngã ba Đồng Lộc (thuộc địa bàn xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) trong khi làm nhiệm vụ bảo đảm cho huyết mạch giao thông thông suốt. Các chị đã gửi lại nơi đây tuổi xuân của mình để giành độc lập tự do cho đất nước.

Theo thống kê, mỗi mét vuông đất nơi đây đã gánh ba quả bom tấn. Chỉ tính riêng 240 ngày đêm, từ tháng 3 đến tháng 10-1968, không quân địch đã trút xuống đây 48.600 quả bom các loại. Dẫu vậy, hàng vạn chiến sĩ, bộ đội, công nhân giao thông, thanh niên xung phong và nhân dân vẫn bám trụ ngoan cường, đội mưa bom để đánh địch, nối đường, bảo đảm thông đường cho những chuyến xe chở hàng ra tiền tuyến.

Hàng trăm người con ưu tú của dân tộc đã ngã xuống, mãi mãi nằm lại mảnh đất thiêng liêng này với con đường 15A huyền thoại, cống hiến tuổi xuân cho hạnh phúc của dân tộc và tương lai của đất nước. Trong số đó, có 10 cô gái thanh niên xung phong Tiểu đội 4 thuộc Đại đội 552, Tổng đội thanh niên xung phong 55, tỉnh Hà Tĩnh. Họ ra đi khi tuổi đời còn rất trẻ, chưa ai trong số họ lập gia đình, để lại xót thương và niềm tự hào cho đồng đội, đồng bào cả nước. 10 nữ thanh niên xung phong ấy, sống cùng chung tiểu đội, chết kiên cường, anh dũng, tất cả đã không kịp bước chân về phía hòa bình nhưng máu của họ đã hòa tan vào đất trời, tô thắm thêm mầu cờ Tổ quốc, viết nên một huyền tích anh hùng về lịch sử của Ngã ba Đồng Lộc

Đồng Lộc những ngày đầu tháng Ba mơn mởn sức xuân. Khi nắng vừa ửng nhẹ đủ để hàng cây hai bên đường khoe lá non lộc biếc cũng là lúc những nhân viên Ban quản lý Khu di tích lịch sử thanh niên xung phong Ngã ba Đồng Lộc hoàn thành công việc đầu tiên của buổi sáng để đón du khách đến viếng thăm.

Mỗi buổi sáng, nhân viên ở đây đều đi làm trước giờ hành chính 30 phút. Sau khi quét dọn sạch sẽ khuôn viên Khu di tích, thay hoa tươi trên ngôi mộ, họ nấu nước bồ kết lau sạch sẽ từng tấm bia của các chị. Sinh thời, trong điều kiện chiến tranh gian khổ, ác liệt, các cô gái thanh niên xung phong tại Ngã ba Đồng Lộc rất thích dùng nước bồ kết để gội đầu. Vì vậy mà trong khuôn viên khu di tích ngày nay được trồng rất nhiều cây bồ kết, ngay sau khu mộ có hai cây bồ kết tươi xanh, tỏa bóng.

Nhân viên Ban quản lý Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc chăm sóc, sửa sang hương hoa bên 10 ngôi mộ.

Chị Nguyễn Ngọc Lan (nhân viên Ban quản lý Khu di tích lịch sử thanh niên xung phong Ngã ba Đồng Lộc) chia sẻ: “Công tác ở đây đã tròn mười năm nhưng năm nào cũng vậy, cứ gần đến ngày Quốc tế Phụ nữ 8-3, cảm xúc trong tôi lại càng tự hào hơn. Tưởng nhớ sự hy sinh cao cả của 10 liệt nữ, chúng tôi nguyện cống hiến hết mình để giới thiệu đến du khách gần xa về sự hy sinh cao cả của các chị, xây dựng và gìn giữ cảnh quan nơi các chị yên nghỉ linh thiêng, sạch sẽ”.

Anh Trần Đình Ước, Trưởng Ban quản lý Khu di tích lịch sử Thanh niên xung phong Ngã Ba Đồng Lộc cho biết, từ đầu tháng ba đến nay, mỗi ngày Ban quản lý đón hơn 1.000 lượt khách đến viếng thăm, các ngày thứ bảy, chủ nhật lượng khách đến đông gấp hai, ba lần ngày thường. Đặc biệt có nhiều đoàn khách là các cán bộ, giáo viên nữ, các em nữ sinh. Để phục vụ tốt nhất cho các tầng lớp du khách thập phương về với Ngã ba Đồng Lộc, Ban quản lý Khu di tích lịch sử Thanh niên xung phong Ngã ba Đồng Lộc đã phân ca, huy động 100% lực lượng làm việc liên tục, không có ngày nghỉ.

Hòa trong dòng người dài như bất tận đến thắp hương, tưởng nhớ các liệt sĩ và 10 nữ thanh niên xung phong tại Ngã ba Đồng Lộc, có rất nhiều đoàn cán bộ, giáo viên nữ hay hội phụ nữ các xã phường. Bà Nguyễn Thị Vy (64 tuổi, ở thôn Tiên Trà, xã Trung Nghĩa, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) không giấu nổi cảm xúc: “Đến viếng thăm Ngã ba Đồng Lộc đã nhiều lần nhưng với tôi, lần nào cũng dạt dào cảm xúc. Trong chuyến về nguồn này, vinh dự được viếng thăm khu mộ của các chị trong không khí ngày 8-3 đang đến rất gần, dâng lên những bó hoa trắng tinh khiết như lời tri ân cho sự hy sinh cao cả của các chị”.

Mỗi ngày, hàng nghìn lượt người về đây để tưởng nhớ, tri ân sự hy sinh anh dũng của các anh hùng liệt nữ.

Em Mẫn Thị Cúc (18 tuổi, học sinh Trường THPT Nguyễn Trãi, huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) chia sẻ: “Dù đã được nghe kể rất nhiều về sự hy sinh cao cả của 10 liệt nữ tại Ngã ba Đồng Lộc nhưng được tận mắt đến thăm, chứng kiến em lại càng yêu quý, tự hào hơn về truyền thống lịch sử vẻ vang của dân tộc, chiến tranh xảy ra, bất kể già trẻ, gái trai đều hăm hở ra trận. Các chị là biểu tượng đẹp đẽ cho tinh thần bất khuất của phụ nữ Việt Nam để thế hệ chúng em noi theo”.

Chiến tranh đã lùi xa, cuộc sống đã hồi sinh trên chiến trường Đồng Lộc ác liệt năm xưa, trong tâm khảm của hàng triệu trái tim, khối ốc tìm về cõi thiêng Đồng Lộc, sự hy sinh anh dũng của các anh hùng, liệt sĩ mãi mãi là niềm tự hào, nguồn cổ vũ động viên to lớn cho các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau trong công cuộc xây dựng đất nước và bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Trong khí thiêng của đất trời Đồng Lộc hôm nay, xin được hòa cùng “Lời thỉnh cầu ở Nghĩa trang Đồng Lộc” của nhà thơ Vương Trọng để tưởng nhớ, tri ân 10 liệt nữ thanh niên xung phong đã nằm xuống trên chiến trường Đồng Lộc nhân ngày Quốc tế Phụ nữ.

… Cần gì ư? Lời ai hỏi trong chiều
Chúng tôi chưa có chồng và chưa ngỏ lời yêu
Ngày bom vùi tóc tai bết đất
Nằm xuống mộ rồi, mái đầu chưa gội được
Thỉnh cầu đất cằn cỗi nghĩa trang
Cho mọc dậy vài cây bồ kết
Hương chia đều trong hư ảo khói nhang…

Nguồn Báo Nhân Dân

Dương Thanh đăng bài