Lục nhớ lúc mình mười bảy tuổi, Lục cũng đợi những đêm trăng tròn mà đi suốt đêm, đi như con cúi đi ăn tre ăn trúc, đi cả đêm đến mai con mắt có quầng thâm, mà sáng tinh mơ hôm sau đi lên rú vẫn vui tươi vừa đập lúa vào hòn đá xanh vừa hát. Hôm nay Lục chẳng hát câu nào. Uống mãi chẳng thấy say, chán thì đi ra ngoài này, ra ngoài này cho nó đỡ nhìn thấy cảnh mấy đứa con gái má đỏ hồng vì rượu liếc mắt đưa tình con trai làng bên. Không phải Lục không còn trẻ, Lục còn trẻ lắm, nhưng nghĩ phận mình hẩm hiu. Thà Lục cứ chết quách đi, có phải xanh cỏ đỏ cả ngực không. Mà cũng chả đỏ ngực, mệ chỉ có nhận được một tấm bằng có cái dấu đỏ, Lục không có ảnh chân dung riêng, chắc mệ lấy tấm ảnh Lục cười toe toét đặt trên bàn thờ thắp hương nghi ngút, cái ảnh đấy là tách ra từ bức ảnh chụp lúc tốt nghiệp lớp mười, mười bảy tuổi, đứa mô mà chả cười. Nhưng Lục soi mình xuống nước. Lục chả cười. Trăng trên trời sáng tỏ như ban ngày, nước sáng càng làm cái phá mênh mông. Lục nhìn rõ gương mặt chữ điền dưới nước, cái cằm hình như bạnh ra, hàng lông mày vẫn đậm rì rì. Lục đúng là người đàn ông còn gì. Lục không là đàn ông thì Lục là ai, chẳng lẽ mặc mấn (váy) như mệ mà thành đàn bà. Lục sức dài vai rộng. Lục còn sống về, mệ vui, mệ ôm Lục khóc. Mệ nói ngày nào mệ cũng dâng hoa cho bàn thờ ba bà cô chết trẻ ở ngoài vườn, ba cô thiêng mà phù hộ cho Lục còn sống. Mệ già, thằng Bảy cũng hai mươi tuổi mà còn như con đẹt (con nít), ngây ngây dại dại mãi. Lục ngắm mình dưới nước, Lục nhìn lên trăng. Trăng còn đó, Lục còn đây, lời yêu xưa ai mà quên, câu dạ ời vẫn còn, sao mà nay xa cách. Tình yêu giống như trăng dưới nước, thấy rõ lắm, nhìn yêu lắm mà chả cầm được ở tay. Một tháng rồi Lục vẫn trốn Mai. Mệ nói chiều mô Mai cũng ghé. Mà từ lúc Lục đi bộ đội, ngày mô Mai chả ghé thăm mệ, thăm em Bảy. Em thấy Mai thì chạy lại đòi quà, Mai vội vàng lấy ra mấy cái bánh đầu chó buộc ở khung xe, hôm thì hộp bánh bích quy, hôm thì mấy quả cam. Em Bảy thương Mai, hễ chưa thấy người đã thấy tiếng một chí (chị) Mai hai chí Mai. Em Bảy làm như con đẹt tưởng Mai là mệ, thấy Mai là lại ôm. Em Bảy khen tóc Mai thơm. Mệ nạt, mệ nói con lớn rồi đừng có làm như con đẹt, chị Mai là vợ anh Lục biết chưa. Hai người đã cùng đi ngủ mái, đã ưng nhau làm bạn trăm năm, anh Lục năng đến nhà vợ, hai bên chỉ đợi đến ngày cưới nhau là thành vợ thành chồng. Lục nhớ đến đây có cái gì tưng tức nơi ngực trái. Tiếng gà gáy canh năm ở bên sông vọng lại, thuyền bán nước mắm từ Lèn đã lên đây, tiếng gà gáy mới làm Lục nhớ, con gà sống có cựa mới gáy, con gà trống thiến chỉ đẹp mã mà làm ăn cái trò trống gì. Ừ, Lục nỏ khác gì con gà trống thiến.
Lục ngồi mãi đây mà ngắm trăng, đến khi trăng lặn vào mây, đằng Đông ửng đỏ. Lục đi về phía làng, tiếng gà gáy sáng dồn dập, tiếng trâu bò nghé ọ chuẩn bị đi rú đi nương. Tiếng trẻ con dậy sớm khóc, tiếng chị ru em mà đu đu điềng điềng. Ừ, tiếng trẻ con khóc mà làm Lục rơi nước mắt. Nếu Lục lấy Mai cả đời chỉ có Mai và Lục, chỉ mãi là hai vợ chồng son. Nhưng Lục sợ, đâu phải đứa con nào sinh ra cũng lành lặn. Nhìn thấy con của anh Tuệ nhà ở xóm dưới, Lục thấy đau lòng lắm. Vợ anhTuệ sinh ba lần, ba lần anh Tuệ đào hố chôn ở chỗ vườn hòe. Lần thứ bốn anh Tuệ đào hố sẵn, đào thế là để lấy dữ làm lành, giống như người Kinh mua cỗ hòm để trong nhà để mong sống lâu. Nhưng lần thứ tư anh Tuệ không phải chôn một đứa con mà là chôn một bọc máu đỏ hỏn. Anh Tuệ tuyệt vọng, nhưng may, đứa con sau sinh ra thì biết khóc, biết bú, biết ăn, nhưng được ba tháng tay chân dần dần teo tóp, cái mắt to như cái đèn pin, cái đầu bủng bủng nước. Nghĩ đến đây, Lục rùng mình. Lục về đến cửa nhà lúc nào không biết.
Mệ nói số mệ hiếm hoi, mệ lấy hai đời chồng mà chỉ có hai anh em nhà Lục, chả biết thổi tắt (phép tránh thai) thế nào mà thổi mở (phép làm cho có thai) mãi mệ mới đẻ được Lục và Bảy. Mệ sợ đi học người ta bắt nạt con mình là người Cuối, nên mệ mới đặt là Lục và Bảy, để người ta tưởng nhiều anh em. Nhưng Lục cao lớn như cha, cha Lục người Thái đẹp trai tầm thước lắm, thằng Bảy nó giống Lục như đúc, nhưng mãi là đứa con đẹt không lớn lên. Cái người nó giống Lục mà cái hồn như đứa con đẹt lên năm. Nhìn nó cũng đẹp trai như Lục, mà lúc nào cũng bám mấn mệ, nó ngủ mệ phải hát ru. Mệ ăn trù, mệ kể chuyện rồi mệ ru thằng Bảy. Lúc về đến cửa Lục nghe tiếng mệ ru: Ta tun ta tún…
Mệ Lục đã dậy, mệ nấu canh bồi, nấu hỏ mọc, mệ hông xôi và nướng rêu suối trên bếp lửa bên chái nhà. Mặt trời đã lên bằng cây sào, ánh nắng ban mai làm Lục lóa cả mắt. Lục thấy buồn ngủ, lại giường nằm. Lục đi cả tháng nay khi trở về từ trung tâm nuôi dưỡng thương bệnh binh dưới tỉnh. Mấy lần Mai đến Lục cũng trốn đi. Về đây Lục cũng không gặp Mai. Bữa nọ, Lục thấy Mai dắt chiếc xe đạp Thống Nhất cúi mặt đi về. Sáu cây số, Mai phải đi qua mấy cái đồi cao, đi qua cả mấy cái phá nước, mùa nước cạn chỉ đến mắt cá chân, mùa nước sâu phải đến cả đùi non của Mai. Mai sắn cái váy Thổ đen có cạp sọc lên lội nước, cái bắp chân Mai là chân con gái miền núi mà thon lỏn nõn nà, con gái ở ngoài thị trấn còn kém xa. Lục nhớ, đêm trước ngày nhập ngũ, Lục đưa Mai về, Lục cõng Mai qua chỗ lội. Đi qua cả chỗ phá lâu rồi, mà Lục cõng Mai mãi. Mai đòi xuống, Mai ngại, tục dân tộc nhà mình nghiêm minh, chưa làm đủ lễ lạt mà có chửa là người ta chê cười, xóm làng lại phạt vạ. Lúc nào Lục cũng ôm hôn Mai ở chỗ phá. Lục hôn lên bầu ngực vời vợi của Mai, cái bầu ngực trắng mà hoa trẩu rơi vào còn không trắng bằng ngực Mai. Hai người hứa hẹn với nhau bao giờ Lục xuất ngũ thì cưới nhau, về nhà Lục sẽ lái máy cày ở nông trường, còn Mai sẽ làm y tá ở trạm xá xã. Rồi Lục và Mai sẽ sinh nhiều con, mệ tha hồ mà hát đu đu điềng điềng. Giá như lúc đó Lục cứ yêu Mai, yêu cho nồng nàn tha thiết, yêu cho thành thằng Lục nhỏ ở trong bụng Mai, rồi Mai ở với nhà với mệ, bây giờ có phải có con đi học lớp hai rồi không.
Lục nhớ dáng Mai liêu xiêu trong gió chiều se se lạnh thổi từ phía bờ sông Hiếu. Mai mặc cái áo sơ mi màu tím hoa cà bó sát, cái eo Mai nhỏ gọn trong cái váy Thổ. Mai lấy tay quẹt lên trán, đâu phải Mai khóc. Lục trốn bên bờ cúc tần mà nước mắt nước mũi chảy ra. Lục nghĩ đến cảnh con của Lục nó có đôi mắt như cái đèn pin soi vào đời Lục, soi vào lương tâm Lục, Lục là bố, là con người Lục biết chắc con Lục nó sẽ như thế, Lục sao đành lòng.
Lục đóng quân trong một vùng rừng khô trụi lá, trong rừng đầy những thùng phuy có in những chữ màu cam. Bên bờ suối mọc nhiều cây sung, cây vả có trái. Lục đã ăn những quả vả dị dạng khác thường. Lục đã bị nhiễm chất độc hóa học khi đơn vị công binh của Lục phá bom còn sót lại sau chiến tranh làm những thùng thuy hóa chất trong đất cũng phát nổ theo.Trái vả dị dạng còn gọi là trái vả, nó méo mó vẫn cắt ra chấm muối ăn được. Thằng Thông, thằng Minh con của Tuệ làm sao mà cắt nó ra hình người, đứa có tay lại không có chân, đứa thừa chân thừa tay lại không có trí tuệ, chỉ có đôi mắt là to. Lục rùng mình. Lục nhìn Mai đi khuất sau hàng cây trẩu. Mùa xuân đang đến, hơi xuân âm ẩm khắp vùng núi non, tiếng chim hót trên cây hoa xoan nở tím rụng tơi bời bên giậu cúc tần. Những bông hoa trẩu rụng đầy gốc, Lục thấy lòng buồn se sắt. Lục trốn mặt Mai ở cơ sở nuôi thương bệnh binh gần một năm nay, Lục đã viết thư mấy lần, Lục nói Lục tàn phế rồi, Mai đừng đợi Lục nữa, Mai đi lấy chồng đi. Đã mười ba tháng trôi qua, đã hơn một mùa hoa trẩu nở, đã hơn mười hai mùa trăng lên, đã hai mươi bốn lần đi hát dạ ời, đã hai lần đi đám hội xuân, đã hơn ba trăm đêm Lục nằm thao thức. Thà Mai quên Lục đi, thà Mai phụ tình Lục đi. Mai yêu Lục làm chi mà yêu lắm. Nước mắt Lục chảy trên má. Lục thấy sợi dây tơ hồng vàng bò trên giậu cúc tần, Lục nhớ sự tích dây tơ hồng, tơ hồng sao vương vấn, để Lục và Mai chẳng được thuận duyên nhau.
Lục đã lên đồi Tị đào đá đỏ. Biết đâu Lục đổi đời, hay sập hầm chết quách đi cho rồi. Tình yêu là cái gì mà nó như quả bồ hòn nhẵn cấc, bóng láng, thơm như mùi đường thắng mà ngậm vào lại đắng, nhổ ra sợ thiên hạ cười, ngậm vô chỉ mình biết là đắng.
Lục muốn chết cũng chả chết được. Bom đạn chả làm Lục chết, chất độc hóa học chẳng làm Lục chết hẳn. Đào đá đỏ cũng chả làm Lục chết. Mà còn mệ, còn em Bảy, Lục chết thì có ai chăm. Nhưng Lục lại trúng đá đỏ. Có đá đỏ rồi Lục chết cũng được. Lục trúng được mười viên, Lục đưa cho mệ năm viên dặn khi nào cần thì bán đi. Lúc có đá đỏ trong tay Lục đã muốn đi tìm Mai, coi như là khoản đền bù cho Mai. Lần này Lục tìm Mai thật. Lục không chịu được nữa rồi. Lục nhất định nói một lần cho rõ.
Lục đến trạm y tế xã, Mai đang thay băng cho bệnh nhân, Mai thấy Lục đứng trước mặt Mai, Mai chết giấc đổ xuống nền nhà. Mấy y sĩ phải cấp cứu, một hồi sau Mai tỉnh dậy. Lục cầm tay Mai. Cũng bàn tay trắng ngần, cổ tay tròn lẳn nõn nõn xinh xinh như một cái măng tre đã bóc vỏ. Lục ân hận quá. Đã bốn năm rồi mà Mai vẫn quyết một lòng chờ Lục. Mai mở mắt, đúng rồi trước mắt Mai là Lục. Mai không nghĩ mình mơ. Lục định buông tay ra, nhưng lòng không nỡ. Người mình thương đây sao. Ba năm trong quân đội, bao nhiêu cánh thư cháy bỏng những yêu đương. Lục nghĩ ra cảnh lúc Lục trở về nhà thì gặp Mai, Lục sẽ ôm hôn Mai thật đắm, Lục sẽ cắn lên bầu vú trắng như hoa trẩu của Mai, hai người sẽ cuộn lấy nhau, như hai con rắn lẹo nhau trên cây duối. Yêu sao cho thỏa lòng, cho bao nhiêu mong nhớ bấy lâu tan biến.
Lục muốn nói ý định của Lục cho Mai, ý nghĩ bấy lâu Lục vẫn suy nghĩ. Nó như một khối u nhọt, hôm nay Lục khơi ngòi cho nó vỡ mủ máu ra, cho nó đã hờn. Lục muốn đưa cho Mai năm hòn đá đỏ, rồi khuyên Mai đi lấy chồng đi. Nhưng ánh mắt Mai, ánh mắt nhìn thẳng vào đôi mắt Lục, ánh mắt nó còn mạnh hơn cả tiếng bom đạn, nó dội vào làm ngũ tạng Lục, nó làm Lục mềm lòng, Lục cầm tay Mai mà không muốn dời, miệng không nói nên lời.
Đám cưới Lục và Mai trai gái cả làng Chẽ đến hát dạ ời. Môi Mai như thắm lại, tóc Mai như xanh hơn. Mai nói Mai biết hết rồi, Mai biết Lục nhiễm chất độc hóa học như anh Tuệ. Mai biết người ta đã làm thủ thuật để Lục không thể có con, nhưng chỉ cần Mai sống với Lục, mỗi sáng mai thức dậy Mai thấy Lục là mãn nguyện lắm rồi.
Đêm tân hôn. Mai thức giấc, thấy đầu mình gối trên cánh tay rắn rỏi của Lục, bờ râu rám rám cạ và má Mai. Mai tưởng mình nằm mơ. Lục hôn lên cổ Mai, hôn lên bờ ngực vời vợi của Mai vẫn say mê như lúc bên phá nước, Lục đè Mai xuống, Mai như tan biến vào Lục. Giọt nước mắt trên má Mai lăn dài. Dấu máu trên tấm vải trải giường màu trắng đỏ thắm lên như máu chim câu trong ánh nắng bình mình chiếu xiên qua kẽ vách nhà, Mai nhìn rõ Lục, Mai biết mình không nằm mơ nữa.
Ba năm sau…
Hàng cau nhà Lục vẫn xanh mướt, vẫn một năm ra hai vụ trái cho mệ đủ ăn trầu. Mệ kể, từ lúc có bản, có làng thì có trầu có cau. Thằng Bảy dạo này không thích nghe hát ru nữa, đòi mệ kể chuyện. Mệ ăn trầu, uống nước chè om, mệ chẳng biết chuyện chi nhiều để kể. Quê mệ có đền thờ ông cau, bà trầu. Mệ ăn miếng trầu, nhìn bã trầu thắm lắm, kể cho thằng Bảy nghe truyện sự tích trầu cau. Bảy nói anh Lục cũng lấy vợ rồi, Bảy cũng muốn đi ngủ mái, đi hát dạ ời. Mệ cười, mệ hỏi Bảy muốn lấy ai, Bảy nói Bảy muốn lấy chí Mai làm vợ, giống như anh Lục. Mệ nạt, không được, chí Mai là vợ anh Lục.
Mai vẫn đi làm ở trạm y tế xã, Lục làm bảo vệ ở nông trường cách nhà cả hai mươi cây số. Nhưng một tuần Lục về thăm Mai ba bốn lần. Mai thấy những cơn gió xuân thổi lên hàng cau, chiều nay Lục lại về với Mai. Lại nồng nàn và ấm áp. Má Mai tự dưng ửng đỏ. Mệ đang ngồi đan lưới đay hỏi Mai có chuyện chi mà cười nụ một mình. Mai chỉ dạ, không nói, cắp cái rổ ra vườn hái hoa thiên lý. Mệ cười, đọc một câu thơ của người Kinh: Thương chồng nấu cháo vịt le…
Khi mặt trời sắp lặn, Lục chạy chiếc xe Win dính đầy đất đỏ đã về đến cổng. Đám trẻ con hàng xóm đi học về tíu tít. Mấy đứa con đẹt hàng xóm bắc võng đay bên gốc cau, vừa đu võng vừa hát. Mai chăm chú nhìn đám trẻ con, võng cao như lên tới trời. Tiếng cười nắc nẻ. Tiềng cười trong veo. Lục đứng ở hè nhìn ra vườn, Lục thấy Mai hái hoa thiên lý. Chợt như thấy có người nhìn mình, Mai quay lại, Mai thấy Lục, Mai vội vàng giả vờ tiếp tục hái hoa. Mai lên tiếng hỏi Lục, hỏi mấy chuyện bảo vệ ở nông trường, Mai cố tình hỏi, hỏi dồn dập lắm, Lục nhẩn nha trả lời Mai từng câu.
Thằng Bảy chạy lại bên mệ, sà vào lòng, lấy tay cùng mệ chơi tập tình tập tang.Tự dựng mệ dừng tay, mệ hỏi Mai khi nào hai đứa sinh cháu cho mệ ru. Lục nghe tiếng trẻ con hát đồng dao, Lục thấy tai Lục nóng nóng, người Lục ngây ngấy, thấy cái gì nghèn nghẹn trong cổ. Gió thu thổi táp vào mặt Lục, gió thổi sàn sạt đổ lạnh lên bờ ngực vuông để trần của Lục. Lục vào nhà lấy tích nước chè om ủ trong cái ấm giành tu ừng ực nhưng kẻ đi rú khát khô ba ngày không có nước suối uống.
Dạo này Lục hay qua nhà Tuệ uống rượu. Uống về nhà say khướt, nằm vắt vẻo ngoài cái phản bên hiên. Mai lấy bột cát căn hòa vào nước, cho một chút muối rồi đỡ Lục dậy lên cho uống, lấy vôi từ cái bình vôi bôi vào gan bàn chân. Mai nằm kế bên Lục, tựa vào bờ lưng ấm nóng của anh. Mai nhìn ra bầu trời đầy sao. Ở trong nhà mệ vẫn ru Bảy bằng điệu ta tun ta tún đều đều, một lúc rồi Bảy lăn ngủ ngáy khò khò. Sao đã lặn, trăng khuya lại sáng, sáng chiếu rõ gương mặt của Lục dưới ánh trăng. Lục nằm ngủ say sưa, nét mặt bình yên như nét mặt thằng Bảy. Hơi ấm từ Lục truyền qua Mai, Lục đưa tay ôm lấy Mai, hôn vào cổ cô. Lục thì thầm:
– Chiều nay anh thấy em lúc hái hoa thiên lý… Em nhìn đám con đẹt đưa võng… Em có hạnh phúc không Mai? Hay là…
Mai không nói, nước mắt chảy xuống, chảy ướt cả bờ ngực rắn rỏi của Lục mà Mai đang úp vào. Lục đưa tay sờ lên mặt Mai. Anh sờ lên bờ môi Mai, sờ lên mắt, sờ lên gò má chùi đi đôi hàng nước mắt chảy dài. Hàng nước mắt không biết là của hạnh phúc hay chạnh lòng. Họ ấp vào nhau rồi ngủ quên. Ngủ say mê, cho đến tia nắng mặt trời từ đằng Đông đầu ngày chiếu xuống mặt Mai. Mai giật mình dụi mắt, Bảy đã thức dậy la lên:
– Anh Lục, chí Mai ngủ mái, cho Bảy ngủ cùng mới nà…
Mệ vẫn đi bộ lên rú hái thuốc. Mệ sắc trong cái siêu đất. Lúc Mai đi làm về, mệ đã sắc xong và đổ ra cái đọi sành đa lươn. Mai ngồi bên bộ phản bên hiên, mệ bưng lại, mệ kêu Mai uống. Mệ nói ngày xưa mệ cũng uống thuốc dấu này. Mệ uống ba tháng mệ có thai thằng Lục. Mai bưng bát thuốc, Mai nhìn mệ, Mai uống hết bát nước thuốc đen đen, nước mắt Mai chảy ra. Mệ nói :
– Đắng quá hả con, mệ hái toàn vị thuốc ngọt.
Mệ đứng lấy ngón tay út chấm vào chút cặn thuốc còn lại trong cái bát, mệ đưa lên môi cắn chỉ nứt nẻ vì ăn trầu, mệ thử xong bần thần cầm cái đọi đi xuống bếp.
Mệ vẫn đợi cho hôm nào trời thật nồm, khí trời âm ẩm, gió Lào thổi từ phía rú về làng, chớp ở trên nguồn lấp lóe. Mệ canh để mệ ra phía hàng cau, mệ cắt lấy những chiếc rễ cau trăng trắng nhơn nhớt tuôn ra tua tủa. Mệ ngâm với rượu gạo nước đầu nặng bỏng cổ mua từ bản Mường làng Xén. Đủ một tháng mệ đem ngửi. Rượu bốc mùi thơm phức. Thằng Bảy nói mệ mần chi, mệ nói làm thuốc cho anh Lục. Cho anh Lục mau có con, để Bảy có cháu mà ru đu đu điềng điềng. Bảy nói Bảy cũng muốn uống, Bảy muốn có con. Bảy hỏi làm sao để có con. Mệ không nói, mệ mang chĩnh rượu vào buồng vợ chồng Mai để cất. Mỗi bữa ăn, mệ rót cho Lục một đọi nhỏ ép Lục uống. Lục nhìn Mai, nhìn mệ, nhìn em Bảy, uống ực một phát. Nó không giống như Lục uống rượu cần ở đám cưới, hay ngồi đối ẩm với Tuệ rồi nhìn ra vườn hòe. Mệ vẫn sắc thuốc cho Mai uống, hễ Mai cứ uống thuốc thì hai mắt díp lại, không tài nào cưỡng nổi lăn ra ngủ như chết.
Công sức của mệ cũng được đền bù.
Mai thấy càng ngày bụng càng to lên. Mai không tin vào tai mình khi y sĩ khẳng định Mai có thai. Lục chờ ở ngoài cổng bệnh viện huyện, Mai không dám nhìn Lục, Mai nhìn xuống hàng cúc áo trên cái áo sơ mi màu tím hoa cà. Hai mươi cây số, cái xe nhiều lúc gặp đá chồm lên, thúc Mai đụng về phía Lục, Lục như chồm lên phía trước chạy nhanh lên, rồi có đoạn dừng lại. Lục đằng hắng ho lên như muốn nói điều gì, rồi lại thôi. Đến cả hết buổi chiều, Lục không nói gì ra ngồi hút thuốc bên miệng giếng khơi. Lục nhìn bóng mình dưới nước câm lặng, bóng gần lắm, tóc hình như đã có sợi trắng lên rồi.
Cả Mai và Lục đều biết là Lục đã được thắt ống dẫn tinh, làm sao Lục có thể có con. Nhưng Mai có chửa, vậy là con của ai?
Mai đã chờ đợi cho héo hon cả nửa đời con gái. Những hạt đá đỏ vật chất dễ gì xoa dịu được nỗi khát khao hạnh phúc bên người mình yêu. Hay chăng là nỗi khát khao được có con, một tiếng cười trẻ thơ thôi đã làm Mai thay lòng đổi dạ. Hay hàng nghìn lý do, cả Mai, cả Lục đều suy nghĩ. Lòng hai con người yêu nhau rối như tơ vò.
Lục bỏ đi lên nông trường cả tháng, mệ nhắn mấy lần mà Lục nói bận việc lắm không về được. Đường sá có gì xa xôi, chỉ một tiếng chạy xe Win trên con đường cấp phối đầy bụi đỏ, chỉ một tiếng thôi là Lục về mới Mai. Nhưng quãng đường đó hình như dài vạn dặm.
Trời đổ mưa, ếch nhài kêu à um bên ao. Tiếng nước chảy long tong từ mái tranh nhà nông trường xuống đất, một hồi sau nhỏ từng giọt từng giọt. Ngoài phía rú, tiếng con chim từ quy tìm bạn tình vẫn vọng qua đồi. Đột nhiên, Lục như thức tỉnh, Lục có nghe nói, dù thắt ống dẫn tinh vẫn có thể có có thai, dù xác suất chỉ cực kỳ nhỏ. Hay đứa con đó là con của Lục. Nếu vậy thì tội cho Mai quá. Lục bật dậy, Lục muốn chạy ngay về nhà. Nhưng nếu đó là đứa con của Lục, Lục nghĩ đến cặp mắt như cái đèn pin của thằng Thông, thằng Minh của Tuệ. Lục rùng mình.
Lục thấy mình ở trong một khu rừng vàng rực những màu như những quả cam chín ở nông trường Lục trồng. Lục mặc quần áo bộ đội, một mình đứng đấy giữa rừng cây lá khộp mùa khô trụi lá, bên cạnh anh bao nhiêu xác người chết la liệt, máu tuôn như suối. Một vùng đất câm lặng, câm lặng đến não nề. Lục cảm thấy bức bối, muốn một tiếng động. Lục muốn thét lên một tiếng, nhưng có gì chặn họng Lục lại. Lục xả súng lên trời. Tiếng súng vừa dứt, một đàn con đẹt ngổn ngang rơi xuống. Những đứa trẻ thiếu chân thừa tay, đứa có chân tay lại không có đầu, có đứa có đuôi, có đứa chỉ có người mà không mặt. Có đứa như một cục máu. Nhưng đứa nào đứa nấy có cặp mắt to như quả vả, nó lồi ra, rồi phát sáng như đèn pha. Tất cả ánh sáng nó chiếu vào Lục. Lục giật mình thức giấc, trán Lục đẫm mồ hôi.
Đêm hôm đó Lục bỏ đi cả đêm. Mai một mình nằm trong buồng. Nước mắt Mai lăn trên má. Đã nhiều năm tháng Mai đợi Lục, chẳng lẽ lúc thành vợ chồng Mai phản bội Lục? Mai nằm miên man rồi ngất lịm đi. Mai mở mắt dậy, Mai nghe tiếng lịch kịch trong buồng, chắc là Lục về. Mai nằm lùi vào trong. Nước mắt Mai bắt đầu chảy. Mai muốn ngăn dòng nước mắt lại, nhưng Mai biết Lục ở kia. Mai như bông hoa trẩu trắng tinh khôi, con ong vò vẽ đem đất sét làm ố mất. Mai nằm sát lại mé tường, Mai bắt đầu khóc thành tiếng. Một vòng tay ôm lấy vai Mai, môi nóng hôn lên gáy. Một thân thể ấm nóng đè Mai xuống. Mai nhắm mắt, nước mắt chảy tràn. Mai im lặng, không biết trách mình hay trách Lục, chẳng phải lỗi của ai cả. Trong đầu Mai trống rỗng. Người ấy vẫn nồng nàn trong buồng tối. Mai thấy mình được an ủi. Hai người nằm úp thìa, vòng tay ôm lấy Mai. Mai ngủ thiếp đi lúc nào không biết. Khi những tia nắng đầu tiên chiếu rọi trong ngày, Mai giật mình, rồi hét lên một tiếng thất thanh. Mệ chạy vô hỏi xem Mai có việc gì. Mệ nói chắc con nằm thấy ác mộng, đàn bà có chửa hay có mộng thai. Mai ngồi sát vách ván, không nói gì, thất thần nhìn lên không trung.Thằng Bảy chạy theo mệ kêu lên: Chí Mai, chí Mai.
Mệ hỏi Bảy con vô đây làm gì. Bảy chỉ vô cái chĩnh rượu ngâm rễ cau.
Mai bắt đầu nghén và thèm ăn chua. Mai nôn oẹ, Mai không biết bấy lâu Lục đi đâu. Ở nhà chỉ có mệ và thằng Bảy. Mai tự giam mình trong căn buồng, mệ vẫn nấu cơm ngày hai buổi, nấu nhiều món ngon, nấu canh chắm đuôi nố cá món Mai hay thích ăn, khuyên Mai ăn uống đầy đủ cho cháu nó khỏe mạnh. Dạo này thằng Bảy đã nhanh nhẹn, nó biết múc nước giếng bỏ trong cái chậu đồng đem vô cho Mai rửa mặt, nó biết giúp mệ bổ củi, nó không còn bắt mệ hát ru đu đu điềng điềng. Mai vẫn lắng nghe tiếng chim kêu ngoài bờ rào, vẫn những con chim chích chòe quen thuộc, Mai vẫn đợi tiếng con chim khách báo hiệu khách đến. Nhưng Lục có phải khách đâu, sao Lục đi cả tháng nay chưa về. Mai vẫn nhìn qua khe cửa ra phía đường, Mai vẫn đợi chờ bóng Lục, không biết Lục đi đâu.
Rồi Lục cũng về nhà. Lục muốn thuyết phục Mai rằng dù làm thủ thuật thắt ống dẫn tinh rồi vẫn có xác suất có thai. Lục muốn tin đó là con Lục, nhưng Lục lại nghĩ đến thằng Thông, thằng Minh con của Tuệ. Nếu nó bình thường, nếu… Trong lòng Lục ngổn ngang trăm mối tơ vò. Lục lấy cái đọi, rót luôn ba đọi rượu rễ cau uống ừng ực, xong Lục nằm ở phản ngủ. Thằng Bảy nằm kế bên Lục vờ ru ta tun ta tún.
Mai đau đẻ và sinh con. Mệ cười với đứa cháu móm mém. Mệ đưa nó lại phía Mai. Mệ mở tã lót ra, mệ lật ra đằng sau, thằng cu nó có hậu môn đàng hoàng, không có đuôi, mệ lật ra đằng trước thằng cu có cái củ giống hồng hồng, đúng là con trai rồi, có đủ cả chân cả tay, mệ đếm đi đếm lại mười lần chân tay nó, nó giật mình khóc lên oa oa. Tiếng khóc của nó thật khỏe, vang thật xa, vang xa từ trạm xá huyện về đến bản Chẽ, nơi Lục đang uống rượu một mình bên hiên.
Mệ cười hả hê, mệ nhìn thằng Bảy, mệ lấy khăn vuông lau máu trầu trên miệng, mệ nói: Nó giống thằng cha nó y như đúc tề.
Mai ôm con vào lòng, nước mắt Mai chảy ra.
Thằng Bảy chạy lại phía mệ, la lên: Con đẹt, con đẹt. Nó đòi bế cháu.
Thằng Bảy dại khờ thế mà ẵm đứa bé chặt trong tay, chỉ sợ đứa bé rơi xuống, môi mín để khiến, ôm đứa bé vào lòng, hai mắt nhìn thằng bé, vừa nựng vừa hát như lúc nó chơi với bạn: Khai khai rế…
Mệ đập vỡ chĩnh rượu rễ cau. Hương rượu bốc lên ngái ngái. Hai bàn tay nhăn nheo run run, mệ thắp nhang lên bàn thờ. Khói hương tạt vào mắt, mệ dụi mắt. Mệ khấn lầm rầm: Ông ơi, ông tha tội cho tôi. Tôi cũng vì máu mủ nhà họ Trương.
Tiếng khóc oa oa của nó làm cho con chim đang đậu trên cành cây trẩu nở hoa trắng nơi góc vườn giật mình bay lên. Lục nhìn thấy nó, đúng là một bé khỏe mạnh, Lục cũng cười. Mệ đưa cho Lục cái túi bóng đựng đống nhau, mệ kêu Lục chôn nhau cho nó ở ngoài vườn, để nó dù lớn lên có như chim bay xa đi đâu vẫn mãi mãi là đứa con của dòng họ Trương, đứa con của dân tộc Thổ, đứa con núi rừng Tây xứ Nghệ. Thằng Bảy chạy theo Lục, la toáng lên: Anh Lục, răng anh đào sẵn cái hố sâu rồi tề.
Lục không nói gì, bỏ nhau xuống hố, im lặng cặm cụi lấp đất, rồi trồng lên một cây cau và một nọc trầu làm dấu.
Nguồn Văn nghệ