Thơ DU TỬ LÊ | Khúc Hạnh Tuyền Núi Sông

https://www.youtube.com/watch?v=Fh6IzS0yP8Y

Nhà thơ Du Tử Lê (1942 – 2019) tên thật là Lê Cự Phách, sống ở Hoa Kỳ trước khi mất.
Ông quê ở Kim Bảng, Hà Nam. Sau Hiệp định Genève, 1954, ông di cư vào Nam cùng với gia đình.
Ông làm thơ từ rất sớm, khi đang còn học tại trường tiểu học Hàng Vôi tại Hà Nội. Sau khi di cư vào Sài Gòn, Du Tử Lê bắt đầu sáng tác nhiều tác phẩm dưới nhiều bút hiệu khác nhau. Bút hiệu Du Tử Lê được dùng chính thức lần đầu tiên vào năm 1958 (cái tên “Du Tử” được ông lấy từ bài thơ “Du Tử ngâm” của thi sĩ Mạnh Giao thời Đường, nghĩa là “đứa con xa mẹ”, còn “Lê” là họ của ông) cho bài “Bến tâm hồn”, đăng trên tạp chí Mai.
Ông có thơ đăng trên hai nhật báo lớn của Hoa Kỳ: Los Angeles Times (1983) và New York Times (1996). Thơ ông cũng đã và đang được đưa vào giảng dạy, làm tài liệu nghiên cứu, đọc thêm tại một số trường đại học Hoa Kỳ và châu Âu.
Thơ ông được người yêu thơ trong nước đón nhận, bởi vần thơ không theo lối mòn, câu từ luôn làm mới; cũng bởi những ý thơ luôn hoài niệm và lưu giữ vẻ đẹp của tình yêu.
Thơ Du Tử Lê mang một nỗi buồn sấu lắng khiến người nghe cảm nhận được nỗi buồn ẩn chứa trong tâm hồn một người con viễn xứ, có lẽ chính vì vậy mà những bài hát được phổ từ thơ của ông luôn được yêu thích.
Năm 2014, Du Tử Lê về thăm quê. Ông đã có cuộc gặp gỡ ra mắt tập thơ mới GIỎ HOA THỜI MỚI LỚN tại Hà Nội. Chính nhờ dịp này mà tôi được gặp ông. Tôi còn nhớ mãi câu ông mừng rỡ nói khi biết người đứng trước mặt ông là nhà văn Võ Thị Xuân Hà: “Chú đọc cháu lâu rồi. Rất ngưỡng mộ”. Một tài năng như ông, tựa như bông lúa càng nặng hạt thì càng trĩu xuống.
Thương nhớ nhà thơ Du Tử Lê, tôi xin được giới thiệu chùm thơ của ông do cô Hạnh Tuyền, người vợ – nàng thơ của ông gửi về cho tôi.

Chẳng chiến chinh mà cũng lẻ đôi

2.1990

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Trần Duy Đức phổ nhạc thành bài hát Chỉ nhớ người thôi đủ hết đời.

Khúc Thuỵ Du

1.
như con chim bói cá
trên cọc nhọn trăm năm
tôi tìm đời đánh mất
trong vụng nước cuộc đời

như con chim bói cá
tôi thường ngừng cánh bay
ngước nhìn lên huyệt lộ
bầy quạ rỉa xác người
(của tươi đời nhượng lại)
bữa ăn nào ngon hơn
làm sao tôi nói được

như con chim bói cá
tôi lặn sâu trong bùn
hoài công tìm ý nghĩa
cho cảnh tình hôm nay

trên xác người chưa rữa
trên thịt người chưa tan
trên cánh tay chó gặm
trên chiếc đầu lợn tha
tôi sống như người mù
tôi sống như người điên
tôi làm chim bói cá
lặn tìm vuông đời mình

trên mặt đất nhiên lặng
không tăm nào sủi lên

đời sống như thân nấm
mỗi ngày một lùn đi
tâm hồn ta cọc lại
ai làm người như tôi?

2.
mịn màng như nỗi chết
hoang đường như tuổi thơ
chưa một lần hé nở
trên ngọn cờ không bay
đôi mắt nàng không khép
bàn tay nàng không thưa
lọn tóc nàng đêm tối
khư khư ôm tình dài

ngực tôi đầy nắng lửa
hãy nói về cuộc đời
tôi còn gì để sống
hãy nói về cuộc đời
khi tôi không còn nữa
sẽ mang được những gì
về bên kia thế giới
thuỵ ơi và thuỵ ơi

tôi làm ma không đầu
tôi làm ma không bụng
tôi chỉ còn đôi chân
hay chỉ còn đôi tay
sờ soạng tìm thi thể
quờ quạng tìm trái tim
lẫn tan cùng vỏ đạn
dính văng cùng mảnh bom
thuỵ ơi và thuỵ ơi
đừng bao giờ em hỏi
vì sao mình yêu nhau
vì sao môi anh nóng
vì sao tay anh lạnh
vì sao thân anh rung
vì sao chân không vững
vì sao anh van em
hãy cho anh được thở
bằng ngực em rũ buồn
hãy cho anh được ôm
em, ngang bằng sự chết

tình yêu như ngọn dao
anh đâm mình, lút cán
thuỵ ơi và thuỵ ơi

không còn gì có nghĩa
ngoài tình anh tình em
đã ướt đầm thân thể

anh ru anh ngủ mùi
đợi một giờ linh hiển

(03-68)
Bài thơ này đã được nhạc sĩ Anh Bằng phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Ơn em
ơn em thơ dại từ trời,
theo ta xuống biển, vớt đời ta trôi.
ơn em dáng mộng mưa vời,
theo ta lên núi, về đồi yêu thương.
ơn em ngực ngải môi trầm,
cho ta cỏ mặn, trăm lần lá ngoan.
ơn em hơi thoáng chỗ nằm,
dấu quanh dấu quẩn nỗi buồn một nơi.
ơn em tình như mù loà,
như con sâu nhỏ bò qua giấc vùi.
ơn em hồn sớm ngậm ngùi,
kiếp sau xin giữ lại đời cho nhau.
tạ ơn em… tạ ơn em…

Khúc Hạnh Tuyền, núi sông

chẻ đôi sông núi: đêm bưng mặt
mưa quấn khăn vào sâu ấu thơ
chẻ đôi thân thế mù tăm tích
ta nghĩa trang nào? chôn cất nhau?

chẻ đôi tâm thất kênh, mương cạn
hương tóc truy tầm vai thất tung
tưởng ai oan khuất vừa quay gót
xương, thịt, đời sau, máu rất buồn

chẻ đôi con gió: cây ly biệt
tim chấn thương cùng môi tháng, năm
phạt ngang ký ức rừng thao thiết
dòng suối trăm năm bỗng mất nguồn.

Khi Gối Đầu Lên Ngực Em

khi gối đầu mình lên ngực em,
kỳ diệu thay!
tôi nghe được rất nhiều tiếng sóng.
nơi thẳm sâu tim em,
những viên sỏi buồn/ vui yên phần
lận đận?
khi gối đầu mình lên ngực em,
kỳ diệu thay!
tôi nghe được rất nhiều tiếng gió.
(gió xuân thì? trăm năm buốt giá?
gió một ngày vĩnh viễn chia, xa?)
khi gối đầu mình lên ngực em,
kỳ diệu thay!
tôi nghe được rất nhiều tiếng suối.
(vượt muôn trùng nhập lại khúc sông.)
khi gối đầu mình lên ngực em
kỳ diệu thay!
tôi nghe được tiếng chân thời gian quay gót.
(na nhiều tiếng khóc?
và, niềm vui trên ngọn-buồn-thánh-thót,
treo cao?)
khi gối đầu mình lên ngực em
kỳ diệu thay!
đèo, dốc đã bình nguyên,
vẫn hào phóng cho tôi,
thơ ấu hương thơm. trần gian vị ngọt.
(như lần đầu tôi ấp má mình lên ngực em
lắng nghe. kiếm tìm nhụy hoa và, đọt cỏ…)
khi gối đầu lên ngực em đêm nay
kỳ diệu thay!
tôi nghe được nhiều hơn bao giờ
tiếng sóng!
nơi đáy sâu tim em
những viên sỏi buồn/ vui
giờ đây:

hóa ngọc!

kiếp sau, nếu vẫn nhớ nhau: tìm về

1.
xin em mưa, nắng… quê nhà
nắng cho môi ấm. ngực kề ơn sâu.
mưa khuya, khua thức đoạn, lìa:
núi sông tít tắp! niềm đau quá gần.
2.
xin em sớm, tối ân cần
sớm cho trà cúc. tối trân trọng, tình.
đêm nghe tiếng dội cuối ghềnh.
sáng ra chăn, gối còn thơm mối sầu.
3.
xin em bạc trắng mái đầu!
kiếp sau, nếu vẫn nhớ nhau: tìm về.
Du Tử Lê,
(Mass. 11-2014)

Những Năm, Tháng Trải Rơm Cho Kiếp khác

cách gì, vẫn có một số điều ta nên nói với nhau trước khi quá muộn!
thí dụ:
tôi vẫn thả tôi rơi sâu giấc ngủ
và, hòa loãng ác mộng em.
bằng tỏ tình riêng:
“thương lắm! biết không?”
có thể em không nghe!
nhưng những ngón tay tôi nghe!
chúng còn cho tôi biết,
từng tấc thịt da em là cocaine của chúng.
chúng cũng nhắc nhở tôi:
đừng quên hôn nhiều hơn nữa những góc khuất, kín thân thể em
sáng. trưa. chiều. tối.
hãy hôn nơi chốn ấy!
góc bếp. sân sau. trong xe. ngoài đường. nhà tắm
(nơi em vừa tắm xong. bận bịu soi gương, trang điểm…)
có thể em không thích?
em nghĩ bất thường (?!?)
nếu em hiểu:
chẳng có điểm đến cuối cùng nào của một tình yêu chưng, cất lâu năm
không bất thường?
như tình yêu chúng ta nào có bình thường(?)
tôi vẫn thấy
khó có một bình thường nào làm nên tình yêu.
ngoài ngỡ là! bản năng! dòm ngó xã hội!
mọi bình thường, chỉ đem lại cho ngón tay:
những bẽ bàng. tênh hênh trên những phần thân xác uể oải. thiu. ôi…
nó không hề có chung một “chemistry”
càng không là cocaine.

cocaine?

đúng vậy. cocaine!
tôi tin em hiểu!
(thực phẩm nuôi nấng tôi sống nốt ngày còn lại).

cách gì, vẫn có một số điều ta nên nói với nhau trước khi quá muộn!
thí dụ:
tôi vẫn thả tôi rơi sâu bình minh,
nắng lên ngực em.
/ phần còn lại /
nơi chốn từng được em định danh:
“chỗ một đời em vẫn để, dành” – –
cocaine của riêng tôi
mà những ngón tay
có dễ không ngờ tới!

cách gì, vẫn có một số điều ta nên nói với nhau trước khi quá muộn!
thí dụ:
tôi vẫn thả tôi rơi sâu (sâu hơn) đáy khu vườn em.
nơi những con cockateil và zebra pinch
muốn đậu trên vai, nằm ổ trong mái tóc em (dẫu ngắn)
nơi, những con cá koi hân hoan bơi lội trong mắt em.
nơi hoa, trái đã gửi mật, hương của chúng
hòa cùng mùi thơm thân thể em
làm một.
và, nhà lưu niệm
ca cẩm về sự chật chội những gì chúng muốn lưu giữ.
(như trái tim tôi quá tải kỷ niệm!
kỷ niệm lớn theo nụ cười, tiếng nói em
nhắc nhở tôi:
hãy sớm “khôn ra. đừng ngu mãi thế!”

cách gì, vẫn có một số điều ta nên nói với nhau trước khi quá muộn!
thí dụ:
tôi không hề ao ước “khôn ra”
để mãi được yêu em
như ngày mới gặp.
những năm, tháng đã trôi xa,
trải rơm cho kiếp khác!
(mặc dù có thể
đó cũng chỉ là cách nói!)

Du Tử Lê,
(Garden Grove, Sept. 2013)

Tôi muốn giấu

tôi muốn giấu dòng sông trong mỗi túi
tôi muốn giấu mặt trời trong mỗi túi.
như hòn bi, viên kẹo thuở xa, xưa.
trong khốn đốn, tôi kiếm tìm mật ngọt.
thương con ong mù mắt hỏi đường về.
.
tôi muốn giấu dòng sông trong mỗi túi.
nghe phù sa bên lở gọi bên bồi.
như kỷ niệm có khi không về nữa!
mất hay còn vẫn chỉ một tôi thôi.
.
tôi muốn giấu giọt lệ em mỗi túi
và nụ cười xấu hổ (mãi… hai mươi?)
lệ sẽ hết và, nụ cười sẽ tắt!!!
như đôi ta, chẳng thể mãi lên mười.
.
tôi muốn giấu buồn / vui em mỗi túi.
chia đều cho những buổi tối ắng yên.
những năm, tháng qua đi, làm mặt lạ…
mỗi con đường na một xót xa, riêng.
.
tôi muốn giấu ngày mưa trong mỗi túi.
khi em còn như tượng thiếu đôi tay.
thiếu đôi mắt, ngu ngơ hồn thơ dại.
trong vết răng tôi cắn ngập vai, mời.
.
tôi muốn giấu một điều… ai cũng biết:
ta yêu nhau từ thuở nắng chưa về.
trăng chưa nhú và, trần gian rất lạnh.
những chân trời chưa biết dắt nhau, đi.
.
tôi muốn giấu hình em trong mỗi túi
để khi cần, tôi sẽ gọi… “ấy ơi!”
không ai đáp! vì chẳng ai nghe rõ!
tiếng tôi kêu? hay ngựa gục bên đồi?!?
.
và cứ thế. một ngày kia, em sẽ:
thấy tên tôi trong cột báo… “chia buồn.”

du tử lê
(sept. 2017)

Tháng Giêng. T. mới

tháng giêng. người/ đỉnh gió,
nụ hôn ngoài nhân gian.
tay nâng niu khốn khó.
chắt chiu từng yêu thương.

ngày thắp nắng trên môi.
chiều rơi theo lá đời.
vẫn ơn người hứng đợi:
nỗi buồn kia – sinh đôi.

tháng giêng. người/ đỉnh gió,
thuở tìm nhau xanh xao
mưa thâu bài hát, cũ
gửi theo dòng hư hao.

tháng giêng chia gối, chăn
mùa đông tôi. ắng yên.
lửa ấm từ quỹ đạo.
sau lưng nhọc nhằn, riêng,
đèn soi rừng kỷ niệm.

tháng giêng. người/ đỉnh gió,
suối sâu, nguồn an nhiên
hồn tôi ai tịch biên?
trái tim đầm thao thiết.
chúng ta rồi chia tay
tháng giêng còn ở lại
thánh thần rời hai vai
nhường ngôi người cứu rỗi.
em lầm than một thời
chuộc tôi. lần nữa. nhé.
cuối đường nghĩa trang/ vui:
chân dung đời. bất biến.
như chưa hề xa xôi:
tháng-giêng. người/ đỉnh gió.
không còn ai/ sau người
đêm dài chưng cất bóng.
cuối dòng tôi khôn nguôi:
tháng giêng:
-ngoài niên lịch.

du tử lê,
(Jan. 1st. 2019)

Em về thăm thẳm núi, non

em về trên chiếu chăn/ tôi
mùi hương tháng chín, nụ cười cuối năm
xót nhau bật máu chỗ nằm
vết răng tháng chạp, dấu bầm tháng hai
em về trong quạnh hiu/ tôi
trái tim cứu rỗi, mắt ngời bóng cây
rừng mù lối tóc chim bay
bớt son, môi cỏ, buồn lay lá người
em về trong bão, giông/ tôi
que diêm Đông Hải, dáng ngồi vọng phu
lệ còn trên gối, tôi thu
bàn tay ngón út giam tù tháng năm
em về thăm thẳm núi, non
hồn sông, lòng suối, thịt xương chốn nào?
mai quên nhau, mất lời chào
hôm nay chăn gối vẫn ngào ngạt hương
em về trong một đêm sương
có tôi thất chí ngồi thương bóng, còi
da người, dấu cắn răng tôi
đó em, giây phút mở đời đã ghi
góc trời mai mốt em đi
nhớ đem tháng-chạp-tôi về nghĩa trang.

Tân Niên
ơn em: cuối cuộc đời tôi
góc hiên che nắng. mái người che mưa.
ơn em: ngọn nến soi thơ
sông chia biển lớn. rừng từ nguyên sinh.

ơn em: dòng suối quên mình,
sáu mươi tâm, thể còn hiền chiêm bao.
ơn em: tháng lụn. năm hao,
bấc tim vẫn cháy chỗ thờ phượng, xưa.
ơn em: thơm tho bốn mùa.
khuya ngoan gối cũ. chân chờ… gửi sang.

ơn em: chìm, nổi thác, ghềnh.
rừng lau trắng rụng, đợi đền kiếp sau.
ơn em: bát, đũa tìm nhau,
cọng rau, hạt muối biết đâu chia, lìa
ơn em: nhân loại gần, kề
mừng tôi mưa, nắng đi, về có em!

ơn em. đêm. đêm. giường nằm!
cánh tay: tưởng mẹ. ngực buồn: nhớ cha.
ơn em: một thời quê nhà,
mang theo sông núi băng qua nghìn trùng.
em: nơi an nghỉ cuối cùng!

trước khi thành quá muộn

cảm ơn em yêu dấu!
những ngày sống bên nhau.
em dịu hiền con suối,
theo tôi vào đời sau.
đêm nao rừng tóc, thơ,
bảo dưỡng tôi thuở đó.
.
cảm ơn em yêu dấu!
những ngày sống bên nhau,
em, vui phần khánh kiệt.
những mùa mưa xanh xao,
ta không một mái nhà,
vòng tay em vẫn, biếc.
.
cảm ơn em yêu dấu!
những ngày sống bên nhau,
em, từ tâm. tội nghiệp!
biển. gập ghềnh. vực sâu.
hải đăng. người chói lọi,
soi tìm tôi mỗi khuya.
(miệng mím chặt buồn. đau.
môi vẫn cười. thao thiết!)
.
hôm nay tôi thả tôi
chìm. sâu. trong mắt ấy.
.
hôm nay tôi bảo tôi
cách gì rồi cũng hết!
hãy cảm ơn cuộc đời

em và tôi, đã một.
.
yêu dấu, ngay phút này,
tôi ngỏ lời ơn em
trước khi thành quá muộn!

(Calif. Jan. 1st – 2013.)

Khúc Hạnh T., 6

những cây nến cháy như da thịt
trơ nỗi sầu, đau, đụng tới xương /.
những môi, mắt cũng như tờ giấy,
đốt thành tro,
bụi vẫn yêu thương.
1993

Hãy luôn là ngày 14, tháng 2

bông hoa mách một con đường ngắn nhất
đem mùi hương vào tận giấc mơ người.
chăn, gối mách một con đường ngắn nhất
về chỗ nằm êm ả giữa trăm năm.

đôi môi mách một con đường ngắn nhất
đi khắp cùng trời, đất, cõi tôi, riêng.
giọt lệ mách một con đường ngắn nhất
đi khắp cùng ngõ, ngách núi, sông em.
trái tim mách: một điều (ai cũng biết)
hãy yêu tôi, như mẹ thuở sinh tiền.

Du Tử Lê

NHÂN GIAN THỨ NHẤT

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
đôi mắt người hồ như biển đông
có mưa-tôi-cũ về ngang đó
tự buổi thiên đàng chưa lập xong

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
mái tóc người hồ như rừng cây
có mây che lối về cho lá
và những con đường thật riêng tây

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi có người hồ như vết thương
có đêm ngó xuống bàn tay lạnh
và chỗ em ngồi đã bỏ không

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi có người hồ như tấm gương
thấy tôi thắt cổ trên cành tuyết,
và bóng đo dài nỗi tủi thân

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi có người hồ như hạt sương
có bông hoa đỏ chiều tâm khúc
tôi thấy từ em một quê hương

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi có người hồ như tiếng chim
theo cơn bão rớt về ngang phố
tôi học từ em: niềm lãng quên

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi có người hồ như ấu thơ
đêm đêm khóc vụng cùng chăn gối
và buồn thấy như mẹ ở xa

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi biết người mang một nỗi buồn
biết ta cuối kiếp tim còn lạnh
cùng nỗi sầu bay đâu hư không

Ở chỗ nhân gian không thể hiểu
tôi xin người sớm phục sinh tôi

Du Tử Lê

Đây là kênh youtube chính thức của nhà văn Võ Thị Xuân Hà, xin mời đăng ký kênh tại đây: Cầm Kỳ Official
https://www.youtube.com/c/CầmKỳOfficial2022
để ủng hộ trang và nhận được thông báo mỗi khi có video mới.

Trên một số nền tảng số khác như:
Facebook: https://www.facebook.com/CamKyOfficial
Website: https://tonvinhvanhoadoc.net

Võ Thị Xuân Hà

Cầm Kỳ

Nàng Thê

Email: [email protected]
Zalo & hotline: 0393 996 018