Gồm các truyện ngắn sau:
– Bà lên máy bay
– Thẻ an toàn
– Mát xa Pattaya
– Thiên minh minh Địa minh minh
– Cuộc vượt biển
Nhà văn Trương Anh Quốc sinh 1976 tại Quế Sơn, Quảng Nam
Tốt nghiệp ngành Kỹ sư điện trường Đại học Hàng Hải phân hiệu tại tpHCM.
Bắt đầu viết văn khi còn là sinh viên.
Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam
Ủy viên Ban Nhà văn Trẻ
Tác phẩm đã xuất bản:
1. Tập truyện ngắn Sóng biển rì rào, nxb Trẻ 2005
2. Tập truyện ngắn Lũ đầu mùa, nxb Trẻ 2007
3. Tiểu thuyết Biển, nxb Trẻ 2010
4. Tập truyện ngắn Hợp đồng chiều thứ bảy, nxb Trẻ 2013
5. Tiểu thuyết du ký Sóng, nxb Hội Nhà văn 2019
Giải thưởng:
1. Giải Nhất cuộc thi Văn học tuổi 20 do Hội nhà văn tpHCM, nxb Trẻ và báo Tuổi trẻ phối hợp tổ chức năm 2010 với tiểu thuyết Biển.
Từng là thủy thủ viễn dương, và làm việc trên giàn khoan dầu trong thời gian dài, hiện nhà văn Trương Anh Quốc làm việc tại công ty vận tải Xăng dầu Vitaco. Anh thích đi du lịch và đã đặt chân lên hơn 50 quốc gia khắp năm châu bốn biển. Anh viết đủ các thể loại, đề tài nhưng khi viết về biển thì đúng sở trường nhất.
Lợi thế của Trương Anh Quốc là ở khía cạnh được chiêm nghiệm suy ngẫm rất sâu về biển, khi nhiều năm tháng cứ lênh đênh trên những con tàu và ở giữa những giàn khoan.
Nhà văn Trương Anh Quốc phát huy lợi thế thực tế nghề nghiệp. Anh luôn kể những câu chuyện có thể bắt đầu ở bất cứ khúc nào, đầu cuối hay giữa chuyện. Trương Anh Quốc lênh đênh trên biển nhiều, nên những truyện viết có biển làm hình ảnh, thì đều là những hình ảnh thanh âm thực mà anh đã từng trải qua, lặn ngụp, chứng kiến.
Nhà văn Võ Thị Xuân Hà nhận xét:
Đọc Trương Anh Quốc, cứ có cảm giác Quốc đang mủm mỉm cười, đôi mắt sáng ánh lên muôn vàn ý nghĩ khác biệt, được giấu rất ý nhị sau vẻ ngoài lành hiền của một chàng trai xứ Quảng sống ở đất Sài Gòn hoa lệ, nhưng cuộc mưu sinh lại đầy kỳ linh kỳ ảo. Đó là công việc thường xuyên lênh đênh trên sóng nước nhiều ngày nhiều tháng, khi có thể liên lạc được về đất liền, thì gọi cho người thân bạn bè, vẫn giọng nhẹ nhàng thản nhiên như đang đi trên phố.
Vì thế mà văn phong Trương Anh Quốc không hề đơn giản. Những câu chữ đã vượt thoát qua những con sóng nên chứa chất đầy suy tư, những trải nghiệm của cuộc sống không yên bình, hàm chứa chữ nhân chữ trí.
THẺ AN TOÀN
Truyện ngắn của Trương Anh Quốc
Tiếng loa paging oang oang toàn giàn, lặp lại hai lần song ngữ Anh – Việt: “Mọi người chú ý. Họp an toàn tuần vào lúc 13 giờ tại nhà ăn. Anh em có mặt đông đủ”.
Cuối tuần họp an toàn. Làm việc, an toàn trên hết. Công việc hôm nay không xong mai làm tiếp, ngày mai việc còn dang dở mốt tiếp tục. Thiết bị dụng cụ hư hỏng có thể sửa chữa hoặc mua mới còn làm việc không an toàn nhất định xảy ra tai nạn, không sớm cũng muộn không nặng thì nhẹ, một phần da thịt gân cốt ta mất đi không thể sửa chữa thay mới dễ dàng như sắt thép đồng gang.
Sau tiếng loa thông báo của trợ lý an toàn Sa, mọi người từ khắp nơi lục tục về nhà ăn. Ai chậm chân sẽ không còn chỗ ngồi, phải đứng khoanh tay dựa tường mỏi lưng mỏi cẳng và không thể… ngủ gục. Chín Chéo ăn trưa xong ngồi lại giữ ghế, tay cầm hai trái cam vàng ươm to tổ bố. Biết có họp an toàn, Chín Chéo ăn trễ để giữ chỗ. Người họp tự ghi họ tên vào bảng tham gia buổi họp an toàn, ký tên. Phim an toàn được mở trượt trên màn hình tivi to phạt. Sĩ quan an toàn Hê Lô đằng hắng lấy giọng:
– OK. Kính chào các quý ông đến với buổi họp an toàn hôm nay. Như thường lệ, chúng ta sẽ điểm lại tình hình an toàn trên giàn trong tuần qua. Sau đó giàn trưởng sẽ phổ biến kế hoạch trong tuần tới và cuối cùng là phần bốc thăm trúng thưởng… Xin chúc mừng tuần rồi, tai nạn trên giàn chúng ta bằng khờ ông không.
Sau lời nói như sáo của sĩ quan an toàn Hê Lô, trợ lý an toàn Sa thông ngôn lại rõ ràng. Tai nạn tuần qua là con số 0. Vỗ tay các anh em ơi!
Rào rào rào. Người nào cũng hân hoan. Không gì vui bằng khi hơn một trăm rưỡi con người đến từ nhiều quốc gia, đủ các thành phần dân tộc với mọi lứa tuổi nghề nghiệp, nhiều loại ngôn ngữ cùng làm việc trên một giàn trong một tuần dài đằng đẵng không xảy ra một tai nạn trầy da đứt một cọng tóc tróc nửa cái móng tay móng chân, không người nào bị hắt hơi ho sổ mũi nhức đầu nghỉ việc trong một giờ một phút một giây. Rất hoan nghênh. Sức khỏe hơn vàng an toàn hơn ngọc. Hãy giữ vững và tiếp tục phát huy trong tuần làm việc tiếp theo tháng tiếp theo cho hết quý hết năm. Số cạc quan sát của giàn ta cũng hơn rất nhiều so với các giàn khác cùng tổng công ty. Rất đáng khích lệ…
Tiếng vỗ tay lại rào rào, rào rào. Tai nạn ai không ớn. Thiết bị khoan khoáy xa bờ toàn sắt thép khối nào cũng to nặng. Đi lơ ngơ không dòm trước ngó sau, bươu đầu mẻ trán. Lên boong không để ý cẩu kéo tời Hi-line trên cao, mã hàng vài tấn đứt móc tuột cáp rớt đè một phát bẹp lép như con tép không kịp lượm dép không kịp tạm biệt bạn bè cùng nhóm. Gió bão sóng lắc, mỗi ngày làm việc mười hai giờ liên tục, xa nhà ức chế tâm lý. Dù gì đi nữa, không thể chủ quan lơ là trong lúc làm việc. Tai nạn, tai nạn. Tai nạn không phải bạn chúng ta.
Để đảm bảo an toàn, trước khi làm bất cứ việc gì phải có giấy phép. Việc nóng việc nguội, hàn cắt khoan mài cưa dùi đục đẽo, làm việc trên cao ngoài mạn cần người trông nom; chỗ gió mạnh dễ cảm lạnh, khu vực kín ngột ngạt thiếu ô xy bí thở; nơi rộng rãi vắng người qua lại, nơi không gian hạn chế khó bước tới thụt lùi né trái rẽ phải. Tắt mở một máy móc thiết bị nào cũng phải xin giấy phép. Người lập giấy phép ký, trưởng bộ phận ký, người giám sát ký, người tham gia làm việc cùng nhóm cùng ký vào giấy phép. Giấy phép. Giấy phép. Phải có chữ ký của giàn trưởng vào ban ngày, đốc công vào ban đêm, mới được thực hiện công việc.
Có người mở mắt dậy chưa kịp đánh răng rửa mặt đã lo đi xin giấy phép. Giấy phép làm việc không phải viết cộng hòa xã hội, chỉ việc lấy mẫu điền đầy đủ thông tin, số thứ tự của giấy phép đang xin, công việc nóng ran lạnh ngắt âm ấm gì cũng phải kèm theo bảng phân tích mối nguy (JSA). Thợ hàn ngày ngày chỉ mỗi việc hàn cắt mài. Công việc nóng nên quy định đầu ca làm việc đều phải mở giấy phép, cuối ca phải đóng giấy phép. Người thay ca anh cũng làm tương tự như một bản sao.
Hoặc giả leo cao. Bao nhiêu mét là cao? Một mét mốt hay hai mét hai? Chỗ nào trèo cao phải xin phép phải có JSA. Trong bảng phân tích viết gì? Phải mang giày, găng tay, mặc quần áo bảo hộ lao động, đeo mắt kiếng, bịt nút lỗ tai, dây an toàn. Trước khi mặc dây an toàn phải kiểm tra nó: các đường chỉ may, các đai có chắc chắn không… Anh không được dùng bất kỳ vật nào, thùng thiếc ghế gỗ rương hòm làm thang.
Đúng là thang mới được bắc để leo trèo. Không phải thang gỗ thang tre nhún nhún mối mọt giòn rụm khi nắng ải mục lúc mưa. Phải đúng thang hợp kim nhôm theo quy chuẩn có nhãn mác của nhà sản xuất còn rõ chữ đã được kiểm định đang trong thời hạn sử dụng. Khi leo phải vịn hai tay vào thành thang, bước từng bậc một từ thấp lên bậc cao, không được bước một bước hai bậc thang. Khi leo thang phải có người giữ chân thang khỏi ngã.
Người giữ thang phải ký ghi đầy đủ tên họ tên công ty vào JSA. Nếu không ký không được quyền giữ thang. Nếu bắc thang không đúng cách, không đủ bốn chân tiếp xúc chắc chắn với nền hoặc dựa thang vào tường chỗ nền dễ lún, nếu leo thang một mình không có người giữ, nếu đứng trên bậc cuối cùng của thang dù chiếc thang ngắn củn cùn cun, nếu không có JSA, nếu không mang theo giấy phép khi làm việc, nếu móc dây an toàn không đúng cách: móc dây vào giàn giáo hoặc vào thanh chịu được dưới hai tấn, hoặc dây an toàn quá dài không treo toòng teng, rớt xuống đất dồn xương nát tương, nhẹ cũng gãy răng cả đời sẽ húp cháo nếu không trồng răng giả; vòng dây hai bắp đùi quá rộng lúc rơi sẽ thắt giập trứng chết tức không kịp ngáp, không chết cũng mất khả năng truyền giống, và nếu dây an toàn không có mác hiệu SALA…
Để cho chắc ăn, trước lúc leo thang mặc dây an toàn nên hát khe khẽ: Salala là la, ba nhân năm mười lăm. Miệng hát sẽ nhớ đến nhãn SALA dễ bề kiểm tra… Nếu không đủ các tiêu chuẩn trên, người khác đi ngang qua phát hiện sẽ ghi cạc không an toàn, sẽ bị dừng công việc.
Khi còn nhỏ, trưa đứng bóng có thể không ngủ lén cha mẹ ra vườn trèo cây hái ổi hái xoài bắt ổ chim tít ngọn cây cao vài ba chục mét giữa trời dông gió một mình không cần người canh không cần giấy phép không cần bảng phân tích mối nguy. Bây giờ lớn lên tay to chân bự xương chắc gân khỏe khi làm việc giản đơn cũng phải tuân theo quy định gắt gao. Quy định copy từ phương Tây nên luôn chi tiết.
Không như tuần trước với sự cố nhỏ xíu, các hình ảnh ghi lại được chiếu lên tivi. Sĩ quan an toàn phân tích nguyên nhân. Khi xảy ra sự cố tai nạn bao giờ cũng có nguyên nhân. Nguyên nhân cuối cùng cũng do con người. Máy móc thiết bị được con người chế tạo ra, ta vận hành nó phục vụ lại mình. Khâu kiểm tra không tốt, làm việc không đúng quy trình mới dẫn đến sự cố tai nạn. Phân tích để phòng tránh, rút kinh nghiệm cho những lần sau. Tuần này không tai nạn lao động, không phân tích. Có ai có ý kiến gì không. Không có ý kiến gì thì đến phần phát biểu của giàn trưởng.
Giàn trưởng Pitơ đến đứng sau sĩ quan an toàn từ lúc nào. Giàn trưởng đằng hắng e hèm lấy giọng lấy hơi, không quên kính chào các quý ông.
Cảm ơn các quý ông các bạn đã có một tuần làm việc an toàn, tuần tới thời tiết sẽ không được tốt cho lắm, đang mùa bão gió, trời mưa trơn trượt biển động, sóng lớn, mặc cho tàu lạ xám có trắng có không treo cờ lượn lòng vòng, công việc khoan khoáy không phải chờ thời tiết tốt, chúng ta vẫn phải làm việc đúng tiến độ, chúng ta sẽ khoan ở địa tầng mới bắt đầu độ sâu 4.000m, địa tầng phức tạp áp suất cao nhiệt độ cao, khí có thể phụt ra bất cứ lúc nào, chưa biết dưới lòng đất có khí gì, ê tan ê te mê tan mê tơi, ê te thơm phức a mô ni ắc khai ngầm hay hát hai ếch mùi trứng gà ung ngạt thở, khoan độ sâu hơn sẽ dùng cần khoan lớn, việc nặng nhọc, áp lực công việc cao mong anh em tập trung làm việc theo nhóm, giữ thông tin liên lạc tốt và làm việc an toàn, an toàn là nhất, các bạn không nên làm tắt làm nhanh để rồi rủi ro xảy ra tai nạn này nọ, một lần nữa mong anh em giữ thông tin liên lạc tốt và làm việc an toàn…
Giàn trưởng nói tựa chim họa mi hót. Người thì bảo giàn trưởng hát vọng cổ sáu câu, người nghe tiếng được tiếng mất. Kết thúc lời giàn trưởng bao giờ cũng kèm theo tiếng vỗ tay rào rào theo thói quen.
Cuối cùng là bốc thăm trúng thưởng và phần quà của nhà thầu. Đây là phần anh em háo hức nhất. Thứ gì vui nhất luôn để lại sau cùng. Pháo tay bôm bốp. Không phân biệt già trẻ bé choai quốc tịch nghề nghiệp nhà thầu chính thầu phụ khách vãng lai, người nào cũng có thể trúng thưởng với điều kiện viết cạc Không an toàn. Càng viết nhiều cạc càng có xác suất trúng thưởng cao.
Chuyện cạc không an toàn lại đẻ thêm ra kẻ suốt ngày canh lỗi của người khác để viết cạc lãnh thưởng. Nếu thấy một người làm việc không an toàn nhắc nhở khắc phục. Có người thấy sai sót nhỏ xíu không nhắc nhở chỉ đứng sau ghi cạc. Đi làm, trong túi áo luôn có cây bút và xấp cạc trắng. Người tốt góp ý trước mặt. Người không tốt hay nói xấu sau lưng. Người Tây luôn chính xác, chi tiết trong công việc, qua loa trong xã giao. Ta ngược lại. Tây viết cạc khách quan mục đích đem lại sự an toàn công việc. Ta mượn cạc an toàn để tố nhau, bao nhiêu thù ghét trút hết vào tấm cạc.
Chín Chéo đều đặn một ngày chín lần viết cạc. Một cạc an toàn và tám cạc không an toàn. Cạc an toàn chỉ viết chung chung cho có: quan sát thấy nhóm móc cáp làm việc an toàn, quan sát thấy anh em dọn dẹp gọn gàng sau khi xong việc, quan sát thấy anh em sàn khoan làm việc chăm chỉ, thấy người vứt rác vào thùng rác rất đáng khuyến khích… Cạc không an toàn thì câu cú sắc sảo không thể chê vào đâu được, việc nào cũng nguy hiểm: quan sát thấy người đi xuống cầu thang không vịn tay vào lan can, dây cáp tời cẩu sắp đứt; thấy một cục đá, một cây búa để trên cao sẽ bị rơi gây tai nạn cho người bên dưới; thấy người sử dụng máy mài máy khoan sắp hỏng và đã dừng việc anh ta lại… Có khi việc anh sai sót nhưng anh ghi quan sát thấy người khác làm.
Hai tuần rồi Chín Chéo không trúng thưởng. Mai đã đến ngày thay ca. Sáng nay giờ cà phê, Chín lẻn vào một góc viết một xấp cạc dày cộm.
Viết cạc nhiều phải quan sát nhiều. Chẳng lẽ suốt ngày không lo làm chỉ đứng quan sát người khác? Đầu lúc nào cũng nghĩ tới cạc không an toàn còn thời gian đâu tập trung cho công việc. Mẫu cạc quan sát thấy chứ không phải nghe người khác kể lại. Chín Chéo hóng chuyện để ghi cạc đỡ mất công quan sát. Từ nghe chuyển thành thấy mấy hồi.
– Ai may mắn trong tuần hôm nay đây?
Sĩ quan an toàn cầm cọc cạc, lật úp mặt chữ xòe rẻ quạt chìa ra cho ba người ngồi đầu bàn rút ngẫu nhiên. Tấm cạc đầu tiên thuộc về Nguyễn A, tổ phục vụ. Mời A đứng dậy nhận thưởng. Giàn trưởng trao phong bì, trợ lý an toàn Sa bật máy ảnh, trúng thưởng sao mặt mày méo xệch như thế, cười tươi lên để chụp hình đi nào.
Tấm cạc trúng thưởng thứ hai thuộc về Trần B – người của một nhà thầu phụ. B đã quan sát thấy thợ hàn hàn không có người canh lửa. Ơ kìa, hai ngày qua thử áp suất cao không mở giấy phép nóng kia mà. Người nào lại dám hàn cắt? Thắc mắc làm gì, chú ý kìa, chiếc cạc thứ ba đang được rút.
Sĩ quan an toàn Hê Lô cầm chiếc cạc tung lên đụng trần quay mấy vòng rớt xuống sàn nhà ăn. Sàn mới đánh dầu bóng trơn lỉn, chiếc cạc trượt thêm một đoạn xa mới chịu dừng lại chỗ đám người đến trễ hết ghế ngồi trên mặt sàn.
Người may mắn cuối cùng là Lê Chín. Đám đông chồm người xem thử cạc viết những gì mà Chín Chéo trúng thưởng mãi thế?
Nét chữ ngoằn ngoèo: quan sát thấy một người đu cánh trực thăng khi máy bay đang cất cánh.