NGƯỜI TỬ TẾ
Truyện ngắn của nhà văn Vũ Đảm
– Ông là một người thông minh, có tài!
– Ông là một người đức độ!
– Tiếc thay chỉ vì thời buổi bây giờ có nhiều kẻ đố kỵ nên ông không được trọng dụng!
Nghe những lời ca tụng của Lễ, Nguyễn cảm thấy nỗi buồn như được trút hết xuống hồ Tây. Chả cứ gì việc cơ quan, xã hội mà ngay cả những chuyện buồn trong gia đình như cãi nhau với vợ hay giận dỗi với cô tình nhân xinh đẹp, Nguyễn đều gọi điện cho Lễ đến cái nhà hàng bên hồ Tây thơ mộng vừa nhâm nhi loại rượu vang Pháp mà cả hai cùng ưa thích, vừa thổ lộ nỗi buồn của mình.
Thời buổi bây giờ toàn những kẻ sống đểu giả, lừa đảo, đến ngay cả cái thằng tiến sĩ Tôn, người bạn thân nhất, có học hành đến nơi đến chốn mà cũng vừa mới lừa Nguyễn chín trăm triệu. Tôn bảo đang dồn tiền đầu tư một dự án khoa học với bọn Mỹ trị giá năm triệu đô, trừ mọi chi phí đi cũng bỏ túi 10%, yên tâm chỉ trong vòng ba tháng, Tôn sẽ trả đủ vốn và trả lãi cho Nguyễn năm mươi ngàn đô. Bỏ ra chưa đầy một tỷ, thu lãi hơn một tỷ chỉ trong ba tháng, hỏi còn gì lãi hơn? Thế là Nguyễn mang sổ tiết kiệm ra ngân hàng rút trước thời hạn số tiền chín trăm triệu có được do bán đất thừa kế ở quê và hai vợ chồng ky cóp được để chuẩn bị phá ngôi nhà cấp bốn đi, xây ngôi nhà bốn tầng, một tum đem cho Tôn vay. Nhưng ba tháng không thấy Tôn nói gì, Nguyễn ngại không muốn hỏi, sợ Tôn chửi mình là chỗ bạn bè thân thiết mà không tin nhau. Rồi năm, sáu, bảy tháng vẫn không thấy Tôn trả vốn lẫn lãi, Nguyễn đành gọi điện hỏi thì Tôn nói tháng sau sẽ trả. Tháng sau lại hẹn tháng sau nữa. Tháng sau nữa gọi điện thì bị chặn. Nguyễn đến tận nhà đòi, nhà Tôn cũng đã bán, chuyển đi đâu không rõ. Nguyễn đến cơ quan tìm Tôn, mới hay là bị lừa, nào có dự án khoa học gì mà là “dự án” đánh bạc qua mạng bị thua mấy chục tỷ. Tôn van xin Nguyễn, hứa sẽ tìm cách trả nhưng Nguyễn đã sụp đổ niềm tin, nhổ vào mặt tôn một bãi nước bọt rồi ra về. Bài học về lòng tham và sự cả tin đã được Nguyễn trả với cái giá chím trăm triệu cùng với những lời đay nghiến chì chiết của vợ. Đàn bà là thế, tiếc tiền nhiều khi hơn cả tiếc chồng, đến nỗi Nguyễn hét lên, rằng nếu cô coi tiền hơn tôi, tôi sẽ đi vay đủ chín trăm triệu rồi xin cô ký vào đơn ly hôn; đến nước ấy, vợ Nguyễn mới không dám đả động đến tiền nữa, tiền đằng nào cũng đã mất, lại mất thêm chồng nữa thì cay đắng chồng cay đắng.
Thế nên kiếm được một người tử tế như Lễ, biết lắng nghe, biết thấu hiểu, biết chia sẻ thật là hiếm. Đấy người ta gọi là tri kỷ. Tri kỷ hơn cả vợ. Tri kỷ hơn cả anh em ruột thịt và dĩ nhiên hơn đứt cả bạn bè. Không chỉ biết chia sẻ, bênh vực mà Lễ còn là một người cương trực, đấy là nhân cách của một bậc quân tử! Người đời cứ hay nói tìm được người vợ, người chồng làm bạn đời tri kỷ thì thật hạnh phúc. Làm quái gì có chuyện đó, vợ chồng là duyên nợ từ kiếp nọ kiếp kia, nợ nần nhau tình cảm, tiền bạc hay cái gì đó rồi kiếp này gặp lại nhau mà đòi nợ nhau; mà đã đòi nợ nhau là hành hạ nhau thì tri kỷ cái nỗi gì? Vợ Nguyễn mà chả thế à. Hễ Nguyễn đưa tiền cho mà mặt mũi tươi tỉnh, còn lấy tiền đi thì mặt nặng mày nhẹ. Có lần tâm sự về vợ, Lễ giảng giải cho Nguyễn hay, kiếp trước Nguyễn nợ tiền bạc một người nào đó rồi trả thiếu hoặc quỵt không trả nên kiếp này họ làm vợ Nguyễn để đòi tiền. Thôi đòi kiếp này là quá đủ, kiếp sau lại thành vợ đòi nữa thì Nguyễn chỉ có nước không treo cổ cũng bỏ nhà ra đi!
– Nào uống đi! Cái thằng Phó giáo sư Ngô Khởi ngu như bò ấy không đáng để ông phải bận tâm!
Lễ chạm ly, rót tiếp rượu vào cốc cho Nguyễn rồi tiếp tục nguyền rủa Ngô Khởi:
– Thằng ấy mua bằng tiến sĩ, chạy danh phó giáo sư!
– Nó là thằng miệng nam mô, bụng một bồ dao găm!
– Nó ghen ăn tức uống nên không muốn cho ông lên vụ phó!
Hồ Tây mênh mông, sáng nay gió mạnh, sóng to nhưng vẫn không át được giọng nói khí khái của Lễ. Tâm lý con người là thế, được nghe người khác nói xấu, nhục mạ tình địch của mình, dù là đó không phải là sự thật thì vẫn cảm thấy hả lòng hả dạ lắm. Nguyễn là trưởng phòng, Ngô Khởi cũng là trưởng phòng, cả hai đều là tiến sĩ nhưng Ngô Khởi hơn cái chức danh Phó giáo sư, cả hai đều lăm le cái ghế vụ phó thế nên ngoài thì bắt tay mà trong thì tìm mọi cách hạ bệ nhau. Lễ là đồng nghiệp của cả hai, trong cơ quan Lễ được lòng tất cả mọi người. Và nếu cơ quan tiến hành bầu chức danh vụ trưởng bằng bỏ phiếu kín thì chắc chắn Lễ sẽ trúng cử một trăm phần trăm.
Mười hai rưỡi, Lễ rút ví, vẫy tay cho tiếp viên kêu tính tiền nhưng đời nào Nguyễn cho Lễ trả, đây là Nguyễn mời Lễ cơ mà, hơn nữa lại là được nghe những lời ngợi ca dành cho mình và những lời xỉ vả dành cho địch thủ. Trước khi ra về, Nguyễn nắm chặt tay Lễ tỏ vẻ xúc động:” Ông là một người tử tế!”.
Lễ ra về đánh một giấc đến bốn giờ chiều thì lại có điện thoại mời đi nhậu. Lễ tắm xong, mặc quần áo lái xe đến một nhà hàng ở phố cổ. Vừa thấy Lễ bước vào, Ngô Khởi đã vồn vã chạy ra bắt tay:
– Chào người tử tế!
Lễ đáp lại bằng một câu cửa miệng:
– Chào nhà khoa học tài ba, đức độ!
Bữa tiệc chỉ có hai người, mà Ngô Khởi cũng chiêm nghiệm từ hiện thực cuộc sống ra một điều chân lý, tri kỷ chỉ có một chứ không có hai trong cuộc đời; cũng như tình yêu đích thực chỉ có một chứ không có hai. Bạn bè thì có nhiều nhưng tìm được biết lắng nghe, chia sẻ và đồng cảm thì Ngô Khởi chỉ tìm được duy nhất có mình Lễ. Thế nên hễ có việc gì vui buồn, nhất là việc buồn là Ngô Khởi lại tìm đến Lễ để trút bầu tâm sự. Hôm nay thì Ngô Khởi đang buồn nếu như không nói là rất buồn vì cái nghế vụ phó đã sắp được ngồi vào thì bị Nguyễn lăm le, phá thối.
– Cái thằng Nguyễn là một kẻ đểu giả!- Ngô Khởi nói.
– Không phải là đểu giả mà là đểu thật- Lễ đáp lời.
– Nếu không có nó phá, tôi đã được lên vụ phó!
– Ở cơ quan mình, không ai xứng đáng bằng ông, thông minh có sẵn, tài năng có thừa. Tiếc thay cái thằng vụ trưởng cơ quan mình ngu dốt, ham gái ham tiền nên cũng không biết trọng dụng nhân tài.
Ngô Khởi bảo thôi quên cái thằng đểu giả ấy đi kẻo rượu ngon, bạn hiền thành ra rượu nhạt. Lễ mím môi, quên là quên thế nào được, cái thằng Nguyễn chó má, bất tài ấy, chỉ nhìn mặt đã thấy buồn nôn.
Chỉ nhìn thấy mặt đã thấy buồn nôn! Câu nói của Lễ sao mà hay mà sâu sắc đến thế, rất nhiều lần nhìn thấy cái bộ mặt xám xịt của Nguyễn, Ngô Khởi đã thấy lợm giọng, không phải là mặt Nguyễn bẩn vì không rửa mà ở đấy nó cứ toát lên cái gì đó của sự bẩn thỉu, đểu giả. Chả như khuôn mặt của Lễ, vuông chữ điền, nhân hậu và cả nụ cười luôn thường trực trên môi.Thật là một người tử tế đích thực, tử tế từ hình thức bên ngoài đến nhân cách bên trong!
Chiều phố cổ vắng xe qua lại. Từ căn phòng trên tầng hai, Lễ dõi mắt nhìn những chiếc lá vàng rơi, bảo rằng đời người cũng như chiếc lá, thời trẻ thì xanh tốt, về già thì úa vàng và đến lúc nào đó , lá sẽ lìa cành còn người sẽ lìa đời vậy nên sống cần tử tế với nhau chứ hại người thì người hại lại, người không hại lại được thì trời sẽ hại, đó là luật nhân quả. Một nhà khoa học vừa có tài vừa có tâm như Ngô Khởi thì dẫu có bị những kẻ như Nguyễn hãm hại, bị cái thằng vụ trưởng đầu óc bã đậu vòi ăn tiền, vòi gái đẹp cũng sẽ được trời cứu và trời thế nào cũng sẽ trừng phạt bọn chúng.
Càng nghe những lời Lễ khen ngợi mình, Ngô Khởi cảm thấy lâng lâng, đúng là chỉ có Lễ mới hiểu được tài năng của mình. Rồi lại nghe những lời Lễ nguyền rủa Nguyễn, Ngô Khởi hả lòng hả dạ.
Chuông điện thoại di động của Lễ vang lên, Lễ thò tay vào túi lấy điện thoại ra, nhìn thấy số máy của ông vụ trưởng, liền đứng dậy đi ra ngoài:
– A lô, em chào anh!
– Nghe nói thằng Nguyễn và thằng Ngô Khởi nó không được lên vụ phó, đi nói xấu anh đủ điều à?
– Anh là người có tài có đức, cả cơ quan ai chả kính trọng, chấp làm gì hai cái thằng vô học này!
– Nghe chú nói, anh cũng mát lòng. Sáng mai đến cơ quan chú lên phòng anh, có người chai Mao đài thứ thiệt, làm vài ly nhé?
– Vâng, vâng, cảm ơn anh, sáng mai em sẽ lên phòng anh; người mà em ngưỡng mộ nhất từ trước đến nay!
Lẽ tắt máy đi vào, nói với Ngô Khởi, có một em xinh đẹp cứ đeo bám, đòi làm tình nhân tri kỷ. Ngô Khởi bảo, người như Lễ thì nhiều gái theo là phải, nếu như Ngô Khởi mà là con gái thì cũng chết mê chết Lễ; ở đời được phụ nữ xinh đẹp yêu đó là một diễm phúc. Lễ cười:
– Vua còn chết vì mỹ nữ huống chi chúng ta!
– Nhưng phải có số đào hoa như ông mới có gái đẹp theo chứ như tôi, vợ già, gái theo cũng chỉ gái già!
Ngô Khởi thở dài, Lễ chia sẻ, lấy phải vợ già, vợ xấu chưa hẳn đã không hạnh phúc, vì vợ già thường tâm lý, chiều chồng, thủy chung; còn vợ trẻ đẹp thì mình lại phải hầu hạ, hay bị kẻ khác cuỗm mất. Thử hỏi vợ mình mà lại lên giường với thằng khác thì có bằng vợ già mà chỉ biết lên giường với chồng không?
Phố cổ đã lên đèn cũng là lúc cuộc rượu giữa hai người tri kỷ tàn cuộc. Lễ rút ví, vẫy tay cho nhân viên phục vụ tính tiền. Ngô Khởi gạt đi, tiền nong có đáng là gì, tình cảm mới là quý, được Lễ ra đây ngồi tâm sự là diễm phúc lắm rồi.
Ngô Khởi tiễn Lễ ra tận xe, xúc động bảo rằng ở đời kiếm được người tử tế như Lễ thật khó như mò kim đáy biển!
Nhà văn VŨ ĐẢM
Quê quán: Năng tĩnh, Vũ Hội, Vũ Thư, Thái Bình
Hiện sống tại Hà Nội
Cử nhân Văn chương, Thạc sĩ Văn hóa
Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam
Hội viên Hội Nhà văn Hà Nội
Hội viên Hội Nhà báo Việt Nam
Giải thưởng:
– Giải thưởng Cuộc thi Truyện ngắn tạp chí Sông Hương, 2000.
– Giải thưởng Tiểu thuyết Cuộc thi của Bộ Công an và Hội Nhà văn Việt Nam, 2001.
– Giải thưởng Cuộc thi Truyện ngắn của Bộ Giáo dục và Hội Nhà văn Việt Nam, 2006.
– Giải thưởng Cuộc thi truyện ngắn trẻ em của Cục Văn hóa cơ sở- Bộ Văn hóa- thông tin, 2006.
– Giải thưởng Cuộc thi Truyện ngắn ngắn báo Tuổi Trẻ Cười, năm 2007.
– Giải thưởng truyện ngắn về Nông thôn của Bộ Văn hoá, thể thao & du lịch, năm 2009
– Giải thưởng Bút ký 5 năm của Bộ Quốc phòng (2004- 2009).
– Giải thưởng Cuộc thi Truyện ngắn của Báo Sài Gòn giải phóng và Hội Nhà văn TP.HCM, 2013.
– Tặng thưởng Truyện ngắn hay Tạp chí Cửa Biển, năm 2014
– Giải thưởng Tập truyện ngắn của Bộ Nông nghiệp & phát triển nông thôn và Hội Nhà văn Việt Nam, 2015
– Giải thưởng cuộc thi truyện ngắn Quỹ Nhà văn Lê Lựu, 2017.
Phần tác phẩm in bìa 4
Tác phẩm đã xuất bản:
– Nước mắt đêm (tiểu thuyết, NXB Thanh Niên- 1991; tái bản, 2002).
– Lão Phích (tập truyện ngắn, NXB Lao Động- 1992)
– Chuyện ở đời (tiểu thuyết, NXB Công An Nhân Dân- 1992; tái bản, 2003).
– Tiền ơi (tiểu thuyết, NXB Thanh Niên- 1993; Tái bản, 2002).
– Hãy về với anh (tiểu thuyết, NXB Lao Động- 1993).
– Dâng hiến (tiểu thuyết, NXB Thanh Niên- 1993)
– Người trong cuộc (tập truyện ngắn, NXB Hội Nhà văn- 1996).
– Học làm trưởng giả (tập phóng sự, NXB Lao Động- 1998).
– Hồi sinh (tập truyện ngắn, NXB Văn Học- 1999).
– Ông Gióng của bà (tập truyện, NXB Kim Đồng- 2000).
– Mặt trời đêm (tiểu thuyết, NXB Công an nhân dân- 2001).
– Khoảnh khắc của chiến tranh (tập truyện ngắn, NXB Công an nhân dân- 2001).
– Xe người và xe trâu (tập truyện ngắn, NXB Hội Nhà văn- 2003).
– Lệnh bà (tập truyện ngắn, NXB Công an nhân dân- 2006).
– Miền trăng (tiểu thuyết, NXB Thanh Niên- 2008).
– Trở lại thường dân (tập truyện ngắn, NXB Thanh Niên, 2008).
– Làm thầy thiên hạ (tập truyện ngắn, NXB Thanh Niên, 2011).-
– Báu vật của dòng sông( Tập truyện ngắn, NXB Thanh Niên, 2012)
– Đổ tiếng chuông chùa(Tập truyện ngắn, NXB Thanh Niên, 2013)
– Căn hộ uyên ương( Tập truyện ngắn, NXB Thanh Niên, 2014)
– Người tử tế( Tập truyện ngắn, NXB Hội Nhà văn, 2017)