(Đọc tập thơ Những bông hoa đang Thiền, của Bình Nguyên Trang, Nxb HNV 2012)
Bình Nguyên Trang vẫn luôn âm thầm day dứt với văn chương. Những trang viết được gửi cho bạn bè đọc nhiều hơn là việc được Trang quan tâm đến nó sẽ in ấn, xuất hiện ở đâu, như thế nào.Có giai đoạn Trang hoài nghi chính mình, hoài nghi việc làm thơ, viết văn. Những câu thơ trong tập Những bông hoa đang Thiền vừa xuất bản của đã “tố cáo” rất rõ tâm trạng ấy của Trang: “Trong buổi chiều loanh quanh phố xá/ Ước rằng/ Nơi tôi đứng bỗng là miền đất lạ/ Nơi chưa từng mất mát khổ đau/ Nơi chưa hề quá khứ/ Chưa hề hiểm nguy/ Và tôi nữa chưa bao giờ muộn phiền đến thế/ Đập cánh mù khơi trong náo loạn mặt người/…Rất thật lòng tôi muốn Ruồng bỏ tôi/ Ruồng bỏ những vui buồn như trái táo/ Im lặng đợi Xanh trong góc một khu vườn…”. Trang đã viết hoa hai chữ Ruồng bỏ, như là khát vọng muốn tìm kiếm những điều mới mẻ hơn trong đời sống mà nhiều lúc Trang thấy “chật chội, ngột ngạt”. Tuổi trẻ thường hay hoài nghi, và dễ thất vọng. Thơ Trang dường như có xu hướng vượt ra ngoài những nghĩ ngợi của tuổi hai mươi.
Nhà thơ Bình Nguyên Trang. Ảnh: Thang Duy。
Nếu Lối về – tập thơ viết năm Trang 18 tuổi, biểu đạt những kỷ niệm trong trẻo của một cô gái mới lớn với tất cả những giấc mơ về mẹ, về quê hương, về tuổi thơ với cánh đồng, rơm rạ, tháng ba và hoa gạo…thì ở tập tiếp theo Chỉ em và chiếc bình pha-lê biết đã là cảm thức của một người trưởng thành.
Thơ Trang viết thường buồn, nhưng truyện ngắn thì lại khốc liệt. Tập truyện Chuyến tàu thời gian phần lớn bày cho bạn đọc thấy những day dứt, những cú sốc và thử thách trước thực tiễn cuộc sống mà một người trẻ vừa rời ghế nhà trường phải đối mặt. Nhân vật chính trong nhiều câu chuyện thường đứng ở thế trực diện với thực tiễn cuộc sống, với bao nhân tình thế thái mà không ai giúp được họ đọc rõ bản chất đó là gì? Đó chính là hình ảnh của Bình Nguyên Trang ở ngoài đời – như một người lính “cảm tử”, chấp nhận “húc đầu vào tường” để nhận mặt nỗi đau, và tự băng bó vết thương cho mình, rồi “ vừa đi vừa hát”. Không xa lánh, né tránh, khước từ những thử thách của cuộc sống mà luôn mạnh mẽ đối mặt, gọi rõ tên và tìm lời giải- đó là một nét tính cách thể hiện rất rõ trong các trang viết của Trang.
Bìa tập thơ “Những bông hoa đang thiền”
Tập thơ thứ ba này của Bình Nguyên Trang rất nữ tính và giàu suy tưởng. Với tôi, đây chính là niềm vui cho những giải tỏa tâm trạng mà Trang gửi tặng. Những câu thơ của Bình Nguyên Trang “mắc” vào trái tim tôi nhiều trăn trở, day dứt. Khi tôi bóc vỏ mình/ Tôi là hạt mầm/ Thắp lên một bình minh màu máu…” (Độc thoại). Và đây là tâm trạng của một kẻ xa nhà, “dính bụi” phố phường và ít nhiều tổn thương, đổ vỡ: “ Nhưng thời gian âm thầm rỉ máu/ Bao nỗi yêu dằng dặc xa bờ/ Trái tim tôi nhiệt thành quá đỗi/ Để một ngày trúng đạn quá ngây thơ/…Xin tụng niệm phút ngọt ngào cay đắng/ Với hân hoan không chút lụy phiền…/ Dẫu có lúc tâm hồn tôi tuyệt vọng/ lòng tôi buông hờ hững nước chân cầu” ( Tự sự). Bởi có phần “đoản hơi” trong những cuộc kiếm tìm sự thật chăng mà không chỉ một lần bạn làm thơ trẻ của tôi ôm vết thương lòng chạy trở lại bờ ao, cánh đồng, mái nhà của mẹ để được che chở: “Ôi hoa đào, rơm rạ, bờ đê/ Ôi khói bếp của tháng ngày cay mắt/ Con vong thân của thời internet/ Nhấp chuột vào giấc mơ gặp nỗi nhớ quê nhà…” ( Tích tắc thời gian). Và tựa vào bạn bè: “Có những lúc mình quá tuyệt vọng/ Mình chống lại điều mình hướng tới/ Dửng dưng làm một con người/ Cảm ơn/ Vì bạn giúp vá lành/ Những vết thương do mình gây ra” ( Bạn).
Thơ ca trong thời buổi ồn ào có thể đang bị rớt giá thật, nhưng nó vẫn mãi là chốn neo đậu cuối cùng trong tâm hồn chúng ta, làm chúng ta cao hơn và sâu hơn, tôi trộm nghĩ như vậy, khi đọc những câu thơ này của Bình Nguyên Trang.
Có gì đó “liều lĩnh” chăng khi Trang tự để mình “Thiền” sớm thế? Có thời gian Trang đã im lặng khá lâu. Im lặng để “ngắm nhìn” một “dấu lá thiên đường” biếc xanh trên mặt hồ tình yêu. Im lặng để ngồi trước bậu cửa nhà ngắm những bông hoa “đang ngả bóng xuống Thiền”, để “trút bỏ lo âu”. Đó là một sự lớn lên của tâm trạng mà không phải người trẻ nào ở tuổi Trang cũng “lớn lên” theo cách đó. Tôi thích cái hình ảnh thi sĩ ngồi ngắm hoa và đến một lúc nào đó thì bông hoa biến mất. Sự biến mất đó đã làm lên một lễ hội thực sự trong tâm hồn người thưởng ngoạn.
Bình Nguyên Trang có một hồn thơ giàu nữ tính mà không yếu đuối. Tuyên ngôn “Quên đi những định hình/ Luật lệ/ Lên đường” là của một giọng mạnh mẽ. Và “Tự do như loài thú/ Lang thang rừng sâu”, cũng là một tâm thức rất đáng để ta suy ngẫm. Trang đang hướng đến những bạn đọc phía trước.
Viên Lan Anh
Nguồn: vanvn.net.