Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 20 Ngày hội của tuổi đôi mươi

Năm 2017, Liên hoan phim Việt Nam (LHP) vừa tròn tuổi đôi mươi. Và dường như để chào đón dấu mốc ấy, yếu tố “trẻ” đã được ngày hội điện ảnh quốc gia ghi nhận, tôn vinh. Bởi phần lớn những tên nghệ sĩ được xướng lên trong đêm bế mạc ở hạng mục phim truyện điện ảnh, đều là những người trẻ.

“Trẻ” là gam màu chủ đạo

Nhìn vào danh sách 16 tác phẩm đã qua “bộ lọc” của Hội đồng tuyển chọn để chính thức tranh tài, công chúng không khó nhận ra, gần nửa trong số đó là tác phẩm đầu tay của những ê-kíp mà tuổi đời lẫn tuổi nghề đều trẻ. 12 chòm sao: Vẽ đường cho yêu chạy, Cha cõng con, Cô Ba Sài Gòn, Cô hầu gái, Đảo của dân ngụ cư, Nắng, Sài Gòn anh yêu em… đều đánh dấu lần đầu “chạm ngõ” phim truyện điện ảnh của những gương mặt đạo diễn mới như Vũ Ngọc Phượng, Lương Đình Dũng, Trần Bửu Lộc – Kay Nguyễn, Derek Nguyễn, Hồng Ánh, Đồng Đăng Giao, Lý Minh Thắng… Những cái tên còn lại như Hàm Trần (Bạn gái tôi là sếp), Dustin Nguyễn (Bao giờ có yêu nhau), Đinh Tuấn Vũ (Chờ em đến ngày mai), Phan Gia Nhật Linh (Cô gái đến từ hôm qua), Lê Thanh Sơn (Em chưa 18), Vũ Ngọc Đãng (Hotboy nổi loạn 2), Đỗ Đức Thịnh (Sứ mệnh trái tim)… tuy đã quen thuộc với công chúng ít năm trở lại đây nhưng đều đang ở độ tuổi sáng tạo sung sức nhất. Tác phẩm của họ, vì thế, vẫn thấm đẫm chất trẻ trung trong cả góc nhìn lẫn cách kể.

Đây cũng là lần đầu trong lịch sử 47 năm hình thành và phát triển của LHP, phim Nhà nước hoàn toàn vắng bóng; sân chơi điện ảnh nội địa tạm nhường lại cho các đơn vị sản xuất tư nhân. Đã dần hiếm hoi sự góp mặt của những “đại gia” trong lĩnh vực sản xuất phim như Thiên Ngân, BHD…; xuất hiện những nhà sản xuất nhỏ và vừa (Skyline Media, Vùng trời mơ ước, Tứ Vân, Hãng phim Xanh, Thiên Phúc, TNA Entertainment…) với hướng liên kết sản xuất và phát hành.

Đặt cái đích lớn nhất là chinh phục khán giả trong nước, câu chuyện trẻ trung, do người trẻ làm, đề cập đến những điều khán giả trẻ thích là ưu tiên số một. Vì thế, chuyện tình yêu của giới trẻ là chủ đề xuyên suốt của cả loạt phim này. Dù đặt trong bối cảnh quá khứ, hiện tại hay tương lai, dù là phim kinh dị hay mang màu sắc ngôn tình, dù hài hước hay có chút bi ai…, thì để chuyển tải những mối tình trẻ trung, hấp dẫn đó, diễn viên đương nhiên phải trẻ, đẹp; tiết tấu phải nhanh, cách kể phải hiện đại, hấp dẫn; kỹ xảo phải nhiều, góc quay phải lung linh. Dù đâu đó phảng phất màu sắc phim Mỹ, phim Hàn Quốc, nhưng yếu tố “trẻ” đã mang lại những gam màu bắt mắt, sinh động cho bức tranh toàn cảnh của điện ảnh Việt năm nay. Phải chăng vì thế phim Việt thời gian gần đây ngày càng ăn khách, khi liên tiếp xô đổ kỷ lục phòng vé, thậm chí “qua mặt” cả những siêu phẩm bom tấn Hollywood, mà hiện tượng Em chưa 18 (có doanh thu 175 tỷ đồng, cao hơn cả Kong: Đảo đầu lâu đạt 168 tỷ đồng) là một minh chứng cụ thể.

Và những “lần đầu tiên” được vinh danh

Chính vì chất trẻ đậm đặc, “trẻ” trở thành dòng chủ lưu của điện ảnh nước nhà thời gian gần đây và khá nhiều gương mặt nhận giải trong đêm bế mạc là những “tân binh” đúng nghĩa. Bông sen Vàng đã thuộc về Em chưa 18, là bộ phim thứ hai (sau Bẫy rồng ra mắt không mấy ấn tượng) của đạo diễn Lê Thanh Sơn. Hai Bông sen Bạc dành tặng hai phim đầu tay của Derek Nguyễn (Cô hầu gái) và Lương Đình Dũng (Cha cõng con). Hai Giải thưởng của Ban giám khảo cũng dành sự động viên cho lần đầu chạm ngõ làng điện ảnh của Trần Bửu Lộc – Kay Nguyễn (Cô Ba Sài Gòn) và Vũ Ngọc Phượng (12 chòm sao: Vẽ đường cho yêu chạy). Trẻ không đồng nghĩa với non nớt, thiếu kinh nghiệm cho nên tuy lần đầu làm phim truyện điện ảnh nhưng Cha cõng con và Cô Ba Sài Gòn đã kịp gây ấn tượng tốt cho bè bạn quốc tế, trong những lần “đem chuông đi đấm xứ người” hoặc ôm tham vọng mang phim ra ngoài biên giới. Cô hầu gái trở thành phim kinh dị Việt hấp dẫn nhất năm 2017. 12 chòm sao: Vẽ đường cho yêu chạy từng mang lại giải Đạo diễn xuất sắc nhất Cánh diều Vàng 2016 cho Vũ Ngọc Phượng. Và Em chưa 18 lập kỳ tích với doanh thu nằm ngoài sức tưởng tượng của chính ê-kíp làm phim (doanh thu trong ngày đầu cao nhất, thu 100 tỷ đồng trong thời gian ngắn nhất).

Kaity Nguyễn, cô gái Việt kiều vừa qua tuổi 18 đã trở thành Nữ diễn viên chính xuất sắc nhất với vai Linh Đan của Em chưa 18, cho dù còn chưa nói sõi tiếng Việt trong buổi casting (thử vai diễn). Và cô bé Hà Mi mới 9 tuổi đã xuất sắc đăng quang Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất, với vai diễn nhập môn điện ảnh vô cùng đáng yêu trong Cô gái đến từ hôm qua. Cũng có vài nốt lặng buồn, khi ứng viên Dạ cổ hoài lang (đạo diễn Nguyễn Quang Dũng) hoàn toàn chìm nghỉm trong cuộc so tài ASEAN Film lần đầu tiên, với một đề cử duy nhất cho nam diễn viên Hoài Linh để rồi ra về tay trắng. Giải Nam diễn viên chính xuất sắc dành cho Quý Bình (Bao giờ có yêu nhau) và giải Đạo diễn xuất sắc nhất cho Vũ Ngọc Đãng (Hotboy nổi loạn 2) chưa thuyết phục cả công chúng lẫn báo giới.

Với sự góp mặt hùng hậu của đội ngũ nghệ sĩ nước ngoài, LHP lần thứ 20 đã ghi nhận sự đóng góp không nhỏ của đông đảo “ngoại binh”, bằng những giải thưởng xứng đáng. Khán giả LHP đã lần đầu dành tình cảm yêu mến, thông qua những lá phiếu bình chọn sau buổi chiếu phim tình cảm hài pha màu kinh dị Yêu đi đừng sợ của đạo diễn Stephane Gauger và giúp bộ phim đoạt giải Khán giả yêu thích nhất. Phim kinh dị Cô hầu gái – vốn có tới nửa ê-kíp là người nước ngoài cũng mang lại thành công, ngay lần đầu bén duyên phim Việt của hai nghệ sĩ: Jerome Leroy (Nhạc sĩ xuất sắc nhất) và Franck Desmoulins (Thiết kế âm thanh xuất sắc nhất).

LHP năm 2017 trở thành ngày hội của người “trẻ”, sự “trẻ”, hy vọng đó là dấu hiệu khởi sắc cho điện ảnh nước nhà.

LHP năm nay chứng kiến nhiều thay đổi, xuất phát từ nỗ lực của Ban tổ chức nhằm hướng tới khẩu hiệu “Xây dựng nền công nghiệp điện ảnh hiện đại và nhân văn”. Đây là kỳ LHP quốc gia đầu tiên thành lập Hội đồng tuyển chọn, nhằm sàng lọc và tìm ra những ứng cử viên đủ tiêu chuẩn tranh giải Bông sen, tham dự giải thưởng “Phim ASEAN” hay lọt vào danh mục chiếu giới thiệu trong “Chương trình toàn cảnh”. Thay vì chấp nhận mọi bộ phim (được cấp giấy phép phổ biến trong khoảng thời gian từ ngày 11-10-2015 đến 10-9-2017) như thông lệ, Hội đồng đã loại bỏ khá nhiều tác phẩm bị công luận coi là “hài nhảm”, “thảm họa”. Vì thế, 16 bộ phim truyện điện ảnh tranh tài năm nay được đánh giá là tương đối đồng đều về chất lượng. Và cũng nhờ cánh cửa cho phim làm lại (remake) lần đầu được mở, những tác phẩm được Việt hóa hoặc lấy cảm hứng từ cốt truyện nước ngoài như Sắc đẹp ngàn cân, Bạn gái tôi là sếp mới có cơ hội tham dự, dù chỉ được xét giải cá nhân (trừ giải dành cho tác giả kịch bản).