Mận Tam hoa là loại trái cây phổ biến và được ưa chuộng nhất ở Hà Nội và các địa phương phía Bắc vào mỗi dịp đầu hè.
Mận Tam hoa là loại trái cây phổ biến và được ưa chuộng nhất ở Hà Nội và các địa phương phía Bắc vào mỗi dịp đầu hè. Ở miền Nam, như một món ngon vật lạ của địa đầu Tổ quốc, mận Tam hoa chỉ xuất hiện ở những tỉnh, thành phố lớn như thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ… với cái tên rất… xa nguồn gốc: Mận Hà Nội.
Ít ai biết rằng, loại trái cây đặc sản này chỉ sinh trưởng và phát triển ở cao nguyên Bắc Hà (Lào Cai), ở độ cao trên dưới 1.000 mét so với mặt nước biển, cách Thủ đô Hà Nội gần một ngày đường…Tháng 6 là thời điểm chín rộ của mận Tam hoa, thường kéo dài đến giữa tháng 7 dương lịch hàng năm.
Cách thành phố tỉnh lỵ Lào Cai 65km về hướng Đông Bắc, huyện Bắc Hà nằm trong khu vực đầu nguồn sông Chảy, thuộc vùng núi cao, địa hình biến thiên từ 116 – 1.900m so với mặt nước biển. Nằm trên cao nguyên đá vôi có khí hậu quanh năm thoáng đãng, mát mẻ, không phải ngẫu nhiên mà Bắc Hà có vùng mận Tam hoa độc nhất vô nhị rộng hàng ngàn héc – ta. Đầu thập niên 1980, cây mận Tam hoa được trồng thử nghiệm nơi đây và nhanh chóng bén rễ với đồi núi Bắc Hà, cho quả to, đẹp mã, cùi dày với hương vị đặc trưng, không đâu sánh được. Đồng bào các dân tộc ở đây (chủ yếu là người H’Mông) mừng lắm, nhanh chóng nhân giống lên 500 ha vào năm 1990, rồi xấp xỉ 1.300 ha vào thời điểm hiện nay, tập trung chủ yếu ở thị trấn Bắc Hà và các xã Na Hối, Bản Phố, Thải Giàng Phố, Tà Chải… Vùng mận chuyên canh này cho sản lượng mỗi năm trên dưới 10.000 tấn.
Đến Bắc Hà mùa này, du khách có dịp thả lỏng, thư thả tản bộ giữa những rừng mận Tam hoa lủng lẳng, chi chít trái. Mận Tam hoa được trồng trên sườn đồi, mọc kín những đồng bằng nhỏ kẹp giữa những ngọn núi và cả trong vườn nhà. Ở đây, hầu như gia đình nào cũng trồng mận quanh nhà. Song, ở đâu cũng vậy, nếu thích, bạn có thể với tay hái vài quả chín và to nhất, đưa lên miệng và cảm nhận hương vị ngọt dịu và mát rượi của nó. Hơn thế nữa, ở Bắc Hà không chỉ có mận Tam hoa, du khách còn có thể thưởng thức thịt ngựa và các món ăn dân dã địa phương, nhắm với loại rượu ngô đặc sản Bản Phố của đồng bào H’Mông.
Hoa mận nở trắng rừng
Ngoài hệ thống nhà nghỉ tư nhân, trong tương lai, du khách đến Bắc Hà có thể lưu trú trong dinh thự của Vua Mèo Hoàng A Tưởng (xây dựng năm 1921) khi dự án trùng tu tôn tạo công trình kiến trúc cổ đặc sắc này hoàn thành. Phó Chủ tịch UBND huyện Hoàng Văn Dũng khẳng định: “Bắc Hà có nguồn tài nguyên du lịch đa dạng, đặc sắc phân bổ tương đối tập trung, có thể phát triển nhiều loại hình du lịch như du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, mạo hiểm, nghiên cứu khoa học với các nền văn hóa các dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc. Nằm trên cao nguyên đá vôi có khí hậu quanh năm mát mẻ và là vùng mận Tam hoa khổng lồ, huyện chúng tôi có điều kiện thuận lợi để hình thành các tuyến, điểm du lịch liên hoàn với sự phong phú và kỳ thú về cảnh quan thiên nhiên và con người. Về mùa xuân, Bắc Hà đẹp như một cao nguyên trắng của sương và hoa mận…”.
Tuy cũng thăng trầm như bao cây trồng khác nhưng chắc chắn rằng cây mận Tam hoa sẽ tiếp tục được đồng bào các dân tộc trên địa bàn lưu giữ, chăm sóc và phát triển, như một loại trái cây đặc sản và là một nét văn hóa của vùng đất cao nguyên Bắc Hà quanh năm dịu mát.
Có dịp đến Lào Cai, bạn đừng quên ngược lên Bắc Hà. Hãy đến vào tháng 6. Đầu hè. Mùa mận chín. Dù ở Bắc Hà không chỉ có mỗi mận Tam hoa.
(Theo webdulich.com)