Vụ việc bắt đầu từ năm 1994. Miguel Reyes Palencia – một người môi giới bảo hiểm đã nghỉ hưu – đệ đơn kiện Garcia Marquez và em trai Eligio (nay đã mất) vì đã hủy hoại danh tiếng của ông khi biến ông thành nhân vật trong hai tác phẩm “Chronicle of a Death Foretold” của Garcia và “The Third Death of Santiago Nasar” của Eligio.
“Chronicle of a Death Foretold” (Ký sự về một cái chết được báo trước) lấy cảm hứng từ một vụ án có thật. Trong đó, nạn nhân bị hai anh em trai giết hại vì đã cướp đi sự trong trắng của em gái họ ngay trước đám cưới của cô gái này với người đàn ông khác. Reyes Palencia chính là nguyên mẫu nhân vật người chồng – Bayardo San Roman – của cô gái. Palencia bỏ rơi vợ tương lai ngay sau khi phát hiện cô đã mất trinh.
Nhà văn Garcia Marquez.
Trong đơn kiện gửi lên tòa án lần đầu tiên cách đây 17 năm, Reyes Palencia cho biết, việc trở thành nguyên mẫu trong tiểu thuyết của anh em nhà Marquez khiến ông gặp rất nhiều phiền toái. Khách hàng mua bảo hiểm của ông thường hay hỏi han về vợ ông, thậm chí còn gọi ông bằng cái tên Bayardo San Roman như trong tiểu thuyết của Marquez.
“Vấn đề gây tranh cãi là nguyên đơn đòi Garcia Marquez phải trả ông một nửa số nhuận bút thu được từ bản quyền cuốn tiểu thuyết. Reyes Palencia nói, là nguyên mẫu nhân vật chính nên ông ta mới là người giữ bản quyền cuốn sách của tác giả. Mặt khác, Palencia lại đòi kiện vì sự riêng tư của ông bị xâm phạm”, Alfonso Gomez Mendez – luật sư của Marquez – cho biết.
Tuy nhiên, tất cả chi tiết và tình huống trong tác phẩm đã chứng tỏ, tuy có dựa một phần trên câu chuyện có thật của Reyes Palencia nhưng tiểu thuyết chủ yếu được tác giả tưởng tượng, hư cấu. Chuyện của Reyes Palencia xảy ra từ năm 1951. Marquez đã thai nghén nó trong suốt 30 năm mới viết ra (1981).
Bìa bản tiếng Anh của cuốn sách.
Garcia Marquez khẳng định, câu chuyện xảy ra ngoài đời này chính là chất liệu. Nhưng ông đã lưu nó trong ký ức và khi viết ra, nó được thêm bớt, sửa chữa nhiều chi tiết. Ông chỉ giữ lại phần cốt lõi của sự việc.
“Chuyện cốt lõi đó là một người đàn ông cưới một phụ nữ. Anh ta trả cô về cho bố mẹ đẻ ngay trong đêm tân hôn vì phát hiện ra cô không còn trinh trắng. Ngoài cái câu chuyện trần trụi và đơn giản đó thì toàn bộ bối cảnh đều do tôi hư cấu. Tiểu sử của nhân vật cũng không đúng như nguyên mẫu”, Garcia Marquez cho biết.
Đây không phải là lần đầu tiên Marquez bị kiện đòi chia nhuận bút.
Theo Garcia Marquez, thủy thủ Luis Alejandro Velasco, người tạo cảm hứng cho ông viết cuốn “The Story of a Shipwrecked Sailor” (Câu chuyện của một thủy thủ bị đắm tàu) cũng từng đưa nhà văn ra tòa để đòi hưởng nhuận bút từ cuốn sách.
Velasco được chia nhuận bút từ nguyên gốc tiếng Tây Ban Nha của tác phẩm. Nhưng khi Velasco tiếp tục đâm đơn kiện đòi cả nhuận bút chuyển thể cuốn sách ra các ngôn ngữ khác thì ông thất bại.
“Một điều luật rất quan trọng với nhà văn, nhà báo là ở chỗ: người sở hữu tác quyền là người tái tạo hiện thực, chứ không phải là nhân vật của hiện thực đó. Nói một cách dễ hiểu hơn, chủ sở hữu của một bài phỏng vấn phải là người phỏng vấn chứ không phải người được phỏng vấn”, luật sư Gomez Mendez nói.
Đơn kiện của Reyes Palencia nhiều lần bị tòa án bác bỏ. Nhưng bị bác ở tòa này, ông lại đệ đơn lên tòa khác. Tòa án tối cao Barranquilla hôm 30/11 khẳng định, đây là lần cuối cùng, vấn đề này được đưa ra xem xét.
“Chronicle of a Death Foretold” là tiểu thuyết nổi tiếng của Marquez. Cuốn sách kể về Bayardo San Román – một người đàn ông Colombia giàu có – quyết định cưới cô gái xinh đẹp Angela Vicario về làm vợ. Nhưng trong đêm tân hôn, ông trả vợ về cho bố mẹ vì phát hiện cô không còn trinh. Gia đình Vicario, tức giận vì con mình bị ruồng rẫy, đã tra hỏi Angela xem ai là người đã xâm phạm đến cô. Angela khai người đó là Santiago Nasar.
Nasar, không rõ có thực là “thủ phạm” hay không, đã bị hai người anh trai của Angela giết hại. Câu chuyện này cũng được em trai của Garica là Eligio khai thác trong “The Third Death of Santiago Nasar”.
Hà Linh
Nguồn: eVan.