Từ nguyên liệu chính là cây tre, với bàn tay khéo léo của người thợ tạo ra những chú chuồn chuồn xinh xắn, sống động, đưa sản phẩm của làng nghề bay xa. Từ đây, cái tên “làng chuồn chuồn” – xã Thạch Xá (huyện Thạch Thất, Hà Nội) được nhiều người biết đến!
Lớn lên tại một vùng quê thuần nông, tuổi thơ của tôi gắn liền với hình ảnh con diều no gió, cùng những chú chuồn chuồn bay lượn. Ngày nay, trong nhịp sống hối hả, thật khó có thể bắt gặp những chú chuồn chuồn mắt tròn, cánh mỏng, bay lượn trên khắp mặt ao.
Tìm về xã Thạch Xá, huyện Thạch Thất (Hà Nội) – nơi nổi tiếng với sản phẩm chuồn chuồn tre – nhờ sự khéo léo của những người thợ, tôi đã được chứng kiến hàng trăm, hàng nghìn con chuồn chuồn tre muôn màu sắc.
Để tạo thêm sự đẹp mắt, hấp dẫn, những con chuồn chuồn được sơn và trang trí lên rất nhiều hoa văn, họa tiết khác nhau. Điều đặc biệt là các hoa văn, họa tiết đều được những người thợ tại địa phương tự sáng tạo ra, do đó chuồn chuồn tại Thạch Xá luôn có sự thu hút, hấp dẫn riêng biệt.
Hỏi thăm vào nhà nghệ nhân Đỗ Văn Liên với hơn 20 năm gắn bó với nghề, gia đình ông có gần chục thợ, làm đều đặn tất cả các ngày trong tuần, trung bình một ngày làm ra 250 – 300 trăm con chuồn chuồn. Với giá bán từ 2.000 tới 4.000 đồng/con (tùy vào kích cỡ khác nhau), mang lại thu nhập lên tới hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
Ông Liên cho biết thêm: “Trước kia, ngoài việc làm nông nghiệp, gia đình tôi còn bán đồ lưu niệm tại chùa Tây Phương. Trong các mặt hàng giao bán, chuồn chuồn tre là loại được ưu chuộng nhất. Do gia đình cũng từng làm nghề mây tre đan nên tôi và vợ đã quyết định đi học hỏi để về làm nghề và phát triển cho tới nay”.
Hiện nay, ngoài việc làm chuồn chuồn tre, người dân xã Thạch Xá còn khéo léo tạo ra những con bướm, con chim đầy đủ kích cỡ, màu sắc khác nhau, tạo thêm sự đa dạng trong các mặt hàng.
Nếu trước kia các hộ gia đình làm chuồn chuồn tại xã Thạch Xá phải tự đi tìm đầu ra để giao bán, thì giờ đây, sau hơn 30 năm phát triển đã có rất nhiều cơ sở thu mua đến đạt hàng lên tới hàng trăm nghìn con chuồn chuồn.
Không chỉ được giao bán tại các lễ hội truyền thống hay nhiều cửa hàng lưu niệm, hiện nay chuồn chuồn tre tại xã Thạch Xá còn được xuất sang các thị trường nước ngoài lớn như Mỹ, Nhật Bản, Pháp… Nhờ đó, mà nét văn hóa truyền thống của người Việt Nam được thể hiện trên những con chuồn chuồn tre một lần nữa được bạn bè quốc tế biết đến.