HÀO QUANG CỦA ĐẤT, tập truyện ngắn của Đào Quốc Vịnh
Sách dày 308 trang, khổ sách 13×20,5
Bìa do họa sĩ thiết kế bìa Nguyễn Duy Quang thực hiện
Nhà xuất bản Hội Nhà văn, quý 2/2022
Đọc Hào quang của đất, tập truyện ngắn của tác giả Đào Quốc Vịnh, bạn sẽ gặp rất nhiều những cuộc đời, những cảnh ngộ, những số phận khác nhau của kiếp người. Đó là những con người bước ra từ trong chiến tranh, bị chiến tranh ảnh hưởng, quyết định đến cuộc sống hiện tại; Đó cũng là những băn khoăn, lo lắng, tìm việc, diễn kịch, mưu mẹo, toan tính,… phía sau bục giảng của nghề giáo; Hào quang đó cũng là những câu chuyện tình yêu, lãng mạn có, trăng hoa có, lỡ dở và đầy bất ngờ.
Hào quang của đất phát ra từ trong chiến tranh: Chiến tranh đã biến một người con gái trẻ trung, xinh đẹp (Thím Thạch) đang vui vẻ với tình yêu đẹp của mình thì phải chia tay người yêu để anh đi ra chiến trường. Bản thân thím cũng tham gia và đi theo Việt Minh. Cũng vì điều này mà quân giặc đã hành hạ bố thím tới chết; đốt nhà thím; mẹ thím sống trong khó khăn, đau khổ. Đã vậy, thím lại chính mắt chứng kiến cảnh người yêu lâm vào cảnh không đường lui, chịu đói, bị hun khói cho tới chết. Chiến tranh đã kết thúc, quân ta đã giành thắng lợi nhưng những vết thương mà chiến tranh để lại trong thím thì vẫn chưa thể lành. Thím sống cô đơn một mình gặm nhấm những kỷ niệm, lưu giữ và nuôi dưỡng những kỷ niệm qua cây Ngọc bút (vật kỷ niệm, nhân chứng cho mọi việc, nhen nhóm và nuôi dưỡng tình yêu, giúp thím có thêm sức mạnh để tự mình sống tiếp một mình trong căn nhà lụp xụp ấy cho tới 70 tuổi) – Truyện Ngọc Bút Vẫn Nở Hoa. Chiến tranh cũng tạo nên những Giấc Mộng Buồn khi một người đi lính không trở về, mẹ già và vợ ở nhà nhận được tin báo tử vẫn phải cố gắng gượng sống tiếp. Sáu năm sau, dưới sự yêu cầu của mẹ chồng cô đã lấy chồng và có bầu chuẩn bị sinh con. Cũng trong lúc đó, chồng cô chinh chiến trở về. Vậy là một đứa bé gái sinh ra với một cuộc sống vô cùng khó thở bởi những lời ra tiếng vào. Sự thương hại, đồng cảm và dị nghị của xã hội khiến cô luôn tự ti, chưa bao giờ là chính mình cho tới gần năm mươi tuổi cô mới gặp được người yêu thực sự – một anh lính từng chiến đấu sa trường và đang bị nhiễm chất độc da cam.
Hào quang của đất từ trong những câu chuyện nghề giáo với đầy băn khoăn, lo lắng, chạy vạy, diễn kịch, mưu mẹo, toan tính,… Một chàng trai đầy nhiệt huyết, giỏi giang, yêu nghề, được châm ngọn lửa yêu dạy học đã phải chạy vạy, cố gắng rất nhiều để được tiếp tục nghề. Cho tới khi anh đạt được mơ ước thì tuổi đã cao,
cha mẹ đều đã mất, không có cơ hội để làm họ vui, họ tự hào. Một giáo viên khác may mắn hơn nhiều trong công việc dạy học thì lại khó khăn trong cuộc sống. Mặc dù cả hai vợ chồng đều là công nhân viên chức nhưng số tiền lương ít ỏi của nghề giáo vẫn không thể đủ chi tiêu cho gia đình. Một lần, anh quyết định đia mua đồ và bán lại để lấy lời thì lại bị một nhóm người giăng bẫy lừa tới mức phải vào tù và tâm thần sau đó không thể trở lại như cũ được như trong Cạm Bẫy. Rồi câu chuyện xây trường, lập trường, vận hành và chuyển giao trường. Trong mắt học sinh, các thầy cô vẫn luôn là tốt nhất, đáng tôn trọng nhất mà lại không biết rằng, phía sau đó là hàng loạt những câu chuyện của người lớn: kiện tụng, tranh chấp, lừa gạt, tham lam,… ở trong Chị. Rồi câu chuyện Chạy trốn khỏi vị trí giáo viên được bổ nhiệm hiện tại bằng cách diễn vở kịch bệnh nặng hơn 15 tháng khiến mọi người nghĩ anh sắp mất để thầy hiệu trưởng và ban lãnh đạo cho anh giấy chuyển công tác. Anh vui mừng nhưng cũng đang trở nên tê liệt và dằn vặt anh suốt những năm tháng tiếp theo trong nghề không thoát ra được. Cái cảm giác tội lỗi, sai lầm, lợi dụng lòng tin của người khác,… vẫn luôn dày vò anh hàng ngày cho tới 10 năm, 20 năm, hay 40 năm vẫn còn y nguyên.
Hào quang của đất cũng là câu chuyện tình lãng mạn của tuổi niên thiếu được ghi lại trong cuốn nhật ký giữa Quang và Lan với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau. Mặc dù hai người không đến được với nhau nhưng với Quang đó cs lẽ cũng là điều tốt nhất vì vợ Quang hiện tại là một người thấu hiểu và phù hợp nhất cho anh – Truyện Bí mật trong cuốn nhật ký; Rồi Chuyện của Quyền một người đàn ông nghiêm túc, có chức có quyền, rất đào hoa nhưng lại không có được tình yêu đích thực. Quyền có ba bà vợ, ba cuộc tình đều vì những lý do khác nhau mà có…v…v… Thậm chí là Vợ dở – người vợ của ông Thất sau khi đi lính về ở tuổi 60, khi mà con đã lớn, vợ đã mất cũng là một cuộc sống tốt đẹp và là Hào Quang Của Đất.
Cuộc sống không lường trước điều gì, mọi thứ đều có thể đến và đưa chúng ta vào những hoàn cảnh, thách thức khác nhau. Ở mỗi công việc, mỗi ngành nghề, mỗi gia đình, mỗi khu vực chúng ta lại có những cái khó riêng. Điều trọng yếu là chúng ta có đủ bản lĩnh để đối mặt với khó khăn mà không làm mất đi bản chất con người tốt đẹp của mình hay không. Nếu bạn đối mặt với khó khăn, nghịch cảnh mà vẫn giữ được tấm lòng và lương tâm tốt thì bạn đang là một phần giống như Hào quang của đất mà tác giả Đào Quốc Vịnh đã phản ánh.
Mười lăm câu chuyện là mười lăm cuộc sống, mười lăm cảnh ngộ với gia đình, với xã hội, với nghề nghiệp,… Tất cả những mảnh đời này đều được coi như là Hào quang của đất, là ánh sáng của thế gian bởi tấm lòng và lương tâm tốt trong họ. Dù cuộc sống có xô đẩy, đưa họ đi đến nhiều quyết định vượt ra khỏi chuẩn mực của xã hội nhưng trong mọi hoàn cảnh họ vẫn giữ được cái nhân văn nhất định.
TÔN VINH VĂN HÓA ĐỌC (giới thiệu)