Trên các trang web xã hội như Movellas và Wattpad đang xuất hiện một số lượng rất lớn các văn bản nghệ thuật của thanh thiếu niên, bao gồm cả phần đọc thơ và chia sẻ. Đó là lý do tôi điều tra hiện tượng này và trao đổi với một số thiếu niên xuất bản thơ trực tuyến.
Rất nhiều thiếu niên tỏ ra khá e dè đối với việc sáng tác và thể hiện những sáng tác của mình. Tuy nhiên, với một tài khoản trực tuyến, bất cứ ai cũng có thể đăng bài và bộc lộ cảm xúc. Nếu bàn chuyện xuất bản thơ với các nhà xuất bản, thế nào bạn cũng được nghe một điệp khúc, rằng điều này là không thích hợp cho lắm, rằng thật khó khăn để bán được những tác phẩm của các tác giả trẻ ra ngoài thị trường, rằng giới trẻ ngày nay không hề quan tâm đến thơ ca. Nhưng, nếu bạn nhìn trên trực tuyến, bạn sẽ thấy một kết quả hoàn toàn khác biệt.
Hơn 20.000 thanh niên tham gia viết thơ trên trang web xã hội Wattpad và hơn 100.000 thanh niên khác luôn tích cực đọc, chia sẻ cảm nhận với những bài thơ qua cả máy tính và điện thoại di động. Còn đối với Movellas, giới trẻ đăng tải từ 20 đến 30 bài mỗi ngày, và số đầu đọc phổ biến lên tới 15.000 lần trong một ngày. Những bình luận được đưa ra có thể từ 20 đến 200. Đây không phải là kết quả của một sự thờ ơ.
Tôi đã khảo sát và nhận ra rằng, xu hướng chính cho các bài thơ phổ biến trên Movellas là hỗn hợp của cảm giác lo lắng, yêu thương và một chút hài hước. Rawrz đã làm việc rất tốt với Bí mật (Secrets).
“Tôi không thể chạy trốn từ bí mật
Chúng tồn tại ở khắp mọi nơi”
Tess Towler thì thẳng thắn thể hiện với Tất cả những gì tôi có là con chữ của tôi (All I Have Is My Words)
“Tôi nhìn vào bạn
Nhưng cái nhìn của tôi không có ý nghĩa
Tất cả những gì tôi có là con chữ của tôi”
Còn Niall Nerd thì trăn trở với Tại sao là tôi? (Why me?)
“Tại sao phải là bạn?
Sao không thể là tôi?
Vì bạn quá lạnh lùng?
Hay bạn quá tàn nhẫn?”
Tại Wattpad, cô bé Abby Meyer, 14 tuổi với tên online là SnowDrop07 vẫn còn quay cuồng với niềm vui sau khi nhận tin chiến thắng trong cuộc thi được đánh giá bởi Margaret Atwood với rất nhiều đối thủ cạnh tranh. Bé đã phải viết hơn 10 bài thơ với đủ thể loại, bao gồm cả thơ ấn tượng, thơ sonnet (một loại thơ dài 14 câu), thơ villanelle (thơ 19 dòng), và một bài thơ chắp vá được hình thành từ việc lắp ghép các câu thơ từ các nhà thơ khác nhau. Tôi thì cho rằng, viết thơ tường thuật về sự biến hóa là phù hợp nhất với cô bé.
“Ánh đèn quán cà phê mờ đi một nửa
Người ta khuấy đảo bụi bặm của tin đồn
Vào những chiếc ly đầy bọt…”
Khi được hỏi về việc làm thơ của mình, bé Meyer đã trả lời rằng: “Rất nhiều bạn ngại ngùng trong việc bày tỏ cảm xúc của mình với người thân. Cháu biết rõ điều đó. Cháu đã từng rất lo lắng vì những bài thơ của mình, sợ là nó không đủ hay, hoặc là những người bên cạnh cháu không hề thích nó. Nhưng, với một tài khoản trực tuyến thì bất cứ ai cũng có thể đăng thơ của mình và thể hiện những cảm xúc mà họ không muốn người khác nhận ra hay không đủ tự tin để đưa thơ cho người khác đọc. Trên Internet, không có vấn đề gì nếu thơ của mình tồi tệ, bởi vì rất có thể chỉ có duy nhất một người lạ nào đó đọc nó mà thôi. Và với họ, điều đó chẳng quan trọng.”
Chloe Smith, 16 tuổi thì nói rằng, “Dường như cháu đã bắt đầu có được những công nhận nhiều hơn trên Movellas. Bây giờ là lúc cháu có thể công bố những bài thơ của mình, đặc biệt là với những người thường xuyên tham gia trên trang web. Đó là cách tốt nhất để mọi người biết đến tác phẩm của cháu và cho cháu những ý kiến đánh giá. Nó cũng Là cách giúp cho cháu xây dựng ý tưởng và cải thiện việc viết lách của mình, để có thể viết tốt hơn trong những lần sau.”
Thơ là một cách thể hiện tốt đối với thanh thiếu niên, bởi nó “giống như một cách để truyền đạt cảm xúc của một người”, Meyer đã cảm thấy như vậy. Cô bé nói rằng, “Cháu nghĩ là các bạn trẻ làm thơ để thể hiện sự lo lắng của họ, hoặc là viết về những gì mà họ sẽ không nắm bắt được nếu không hiểu biết nhiều về nó. Khi ta viết một bài thơ với con mắt nhìn của người khác, cần phải đặt mình trong chính họ và cảm nhận tất cả mọi thứ giống như là họ cảm nhận. Nó mang đến cho chúng ta một cái nhìn độc đáo về sự việc. Sẽ thế nào nếu các bạn khác đặt mình trong vị trí của cháu và viết? Cháu thực sự rất tò mò. Nó cũng là lý do khiến cho cháu thích làm thơ và đọc thơ trực tuyến… Cháu nghĩ rằng, làm thơ là cách để các bạn trẻ hiểu nhau hơn và cùng nhau trải qua những thay đổi cảm xúc thú vị.”
Movellas là một trang xã hội được khai trương tại Đan Mạch vào năm 2010 và ra mắt tại Anh vào tháng Hai vừa qua. Bây giờ, nó có 20.000 thành viên chính thức. Tiểu thuyết viễn tưởng là thứ được truy cập nhiều nhất và phía sau nó, xếp thứ hai, là thơ ca. Biên tập viên Jordan Philips đã nói rằng, “Chúng tôi có 2.500 bài thơ trên trang web của Vương quốc Anh và một con số tương tự cho trang web của Đan Mạch. Mỗi ngày, có khoảng 20 đến 30 bài được tải lên. Khi chúng tôi thấy nó lớn mạnh như thế nào, chúng tôi đã thử một cuộc đua với Hội thơ. Chúng tôi đã phát hành một ứng dụng cho thơ vào iPhone trong vòng một tuần và sau 6 ngày, đã có 3.500 lượt tải về.”
Cậu bé Ollie Lambert, 15 tuổi, với tên trực tuyến là WriterMan, người đứng thứ 2 trong cuộc thi của Movellas với bài thơ Dạo chơi (Walk) đã nói: “Tại sao cháu lại viết thơ là một câu hỏi khó. Cháu cho rằng thơ là cách chắt lọc kinh nghiệm và cảm xúc trong thực tế, đồng thời, truyền đạt ý tưởng một cách mạnh mẽ và thể hiện phong cách cá nhân khác biệt. Những ý kiến phản hồi từ trên Movellas đã khuyến khích cháu phát triển khía cạnh đặc biệt này trong những bài thơ của mình.”
Wattpad là một trang web xã hội của Canada. Trong 6 tháng vừa qua đã có gần 1.000.000 lượt truy cập của thanh thiếu niên. Người sáng lập trang web, ông Allen Lau nhận xét rằng, “Thơ của thanh thiếu niên có xu hướng viết về các cảm xúc hàng ngày. Ngày xưa, các bạn trẻ viết thơ cho chỉ một mình mình đọc. Còn bây giờ, họ có thể chia sẻ nó với một người ở cách xa cả 5.000 dặm. Điều này thực sự rất thú vị. Nó không chỉ là cơ hội để tự thể hiện bản thân mà còn là cơ hội để nhận được những đánh giá, phê bình khách quan nhất.”
Cả Lau và Philips đều tin rằng, sự quan tâm đối với thơ trực tuyến là rất lớn và nó đánh dấu cho những thay đổi của thể loại này. “Tôi nghĩ rằng, chúng tôi đang thực sự nhìn thấy sự phục hưng của thơ ca.”
Rất khó để nói chuyện công bố thơ của thanh thiếu niên với các nhà xuất bản nhưng với Internet và điện thoại di động thì lại khác. Đó là nơi bạn có thể tham gia cùng với thơ như là một cộng đồng trực tuyến, cùng nhau viết, chia sẻ, trao đổi và nhận những nhận xét. Những trang wed như Movellas là nơi “trưng bày thơ trong thời đại kỹ thuật số”. Bất cứ ai có lòng quan tâm tìm hiểu hay đam mê thơ ca của các bạn trẻ yêu thơ đều có thể tham gia và thể hiện ý kiến của mình. Đó là một ý tưởng tuyệt vời cho thơ.
Movellas đã kết hợp với Nhà xuất bản Sách thiếu nhi Macmillan tổ chức một cuộc thi về thơ và lọc ra 25 em chiến thắng. Thơ của họ sẽ được tập hợp trong một tuyển tập sách điện tử của Macmillan trong tháng Sáu năm nay. Các trang wed có “nguy cơ” là sẽ “ngập lụt” bởi sự kiện này.
Những thiếu niên như Smith, Meyer và tất cả các độc giả của thơ trực tuyến thường không mua các bộ sưu tập thơ từ các hiệu sách. Meyer nói rằng, “Cháu thích đọc thơ trên các trang web và cháu cũng đã tìm thấy rất nhiều những tập thơ tuyệt vời. Thật xấu hổ khi người ta nói rằng thơ trực tuyến không phải là thơ bởi vì có những bài không xứng đáng để được công bố. Cháu không thường mua thơ, chủ yếu là vì cháu không mấy khi nhìn thấy thơ trong các hiệu sách. Tuy nhiên, cháu có thể mượn thơ từ mẹ cháu. Hồi cháu còn nhỏ, ông bà ngoại cũng thường mua thơ cho cháu đọc. Với tuyển tập thơ đầu tiên này, cháu đã không khỏi mong đợi là sẽ có thể dễ dàng mua thơ từ các hiệu sách.”
Còn Smith thì nói rằng, “Cháu luôn luôn theo dõi các bài thơ mới được công bố trên Movellas. Nó là cách thức tuyệt vời để có thể đọc được rất nhiều bài thơ của những người mới mỗi ngày. Nó khiến cho cháu bận rộn. Cháu muốn đóng góp những nhận xét mang tính xây dựng cho họ. Cháu chưa bao giờ mua thơ từ một hiệu sách. Cháu thích tiểu thuyết hơn, và cũng bởi vì cháu chẳng bao giờ tìm thấy bất kỳ một cuốn thơ nào trong các cửa hàng sách địa phương. Cháu nghĩ là Movellas nên bắt đầu xuất bản sách, đặc biệt là thơ.”
“Chúng ta đều biết, ngày nay, thật khó để được xuất bản trong dạng sách.” Đó là nhận định của Lambert. “Movellas đã cung cấp cho các bạn một cơ hội được công bố tác phẩm của mình. Đó là nơi cho những người muốn chia sẻ và phát triển cùng một lúc. Khả năng tiếp cận chính là chìa khóa, nhất là với thế hệ trẻ. Nhờ có Internet, việc công bố tác phẩn dễ dàng hơn bao giờ hết và bạn cũng không cần phải chờ đợi cả hàng tháng trời để có được phản hồi từ nhà xuất bản, hay lo lắng vì bị từ chối liên tục. Bạn hoàn toàn có thể đăng bài của mình lên Movellas và mọi người sẽ đọc nó rồi nhận xét ngay trong ngày. Đây thực sự là điều hấp dẫn đối với các tay viết trẻ.”
Hi Vũ Lược dịch theo Guardian
Nguồn: Vannghetre