“Sau khi đọc xong quyển sách Quốc viết về anh Ánh, tôi ngạc nhiên vì không ngờ lâu nay mình ở chung với một người tài năng và đáng yêu quá” – Vợ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã thủ thỉ với nhà thơ Lê Minh Quốc như thế, sau khi cuốn “Nguyễn Nhật Ánh – Hoàng tử bé trong thế giới tuổi thơ” ra mắt.
1. Một ngày đầu tháng 9, tiệm sách Kính Vạn Hoa ở đường Lương Hữu Khánh, quận 1, Tp HCM chật kín đoàn người rồng rắn xếp hàng. Bên trong, nhà thơ Lê Minh Quốc và nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mướt mồ hôi ký tặng độc giả. Có chuyện gì thế nhỉ? Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh lại ra sách mới? Không, mà là ông bạn quý hóa của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh – nhà thơ Lê Minh Quốc ra sách mới.
Lâu nay, người ta chỉ biết nhà văn Nguyễn Nhật Ánh mỗi lần ra sách là y như rằng lại “tạo nên cơn sốt dễ chịu cho lứa tuổi hoa niên”, mùa best-seller lại bắt đầu. Cuộc sống của nhà văn ra sao, hành trình văn chương của anh như thế nào, bạn đọc chỉ biết sơ sài qua những bài báo khi ngắn khi dài. Bởi vậy, lần đầu tiên nhà văn mình yêu mến đi vào sách, bạn đọc tò mò và háo hức vô cùng. Đặc biệt, cuốn sách lại do ông bạn thân, bạn rượu đồng hương xứ Quảng là nhà thơ Lê Minh Quốc thực hiện. Nhiều bí mật đã được bật mí bằng lời văn hóm hỉnh, đôi khi rất cà rỡn.
Thời còn học trung học, trước năm 1975, Nguyễn Nhật Ánh và bạn bè lập ra “thi văn đoàn” để tập tành sáng tác. “Các “mầm non văn nghệ” đều tự đặt bút danh rất “hoành tráng”. Nếu nhà thơ Nguyễn Thái Dương ký Nguyễn Mặt Trời, Huỳnh Như Phương ký Lê Hồ Phủ, Lê Minh Quốc ký Thiên Bất Hủ, Phạm Sỹ Sáu ký Ngỵ Xuân Sơn… thì Nguyễn Nhật Ánh ký bút danh mướt rượt: Hoài Mộng Diễm Thư! Có thể hiểu là “mơ màng sách hay”. Bút danh này như “vận” vào cuộc đời của một nhà văn có sách bán chạy nhất hiện nay” – Nhà thơ Lê Minh Quốc viết. Và văn của Hoài Mộng Diễm Thư lúc còn học lớp đệ ngũ (lớp 8 hiện nay) khiến nhà thơ Đỗ Trung Quân tá hỏa: “Không ai chú ý đến hắn, 1 thằng bé thu mình trong ngõ hẻm tranh tối, tranh sáng, người hắn đen đúa vàng khè như màu đất, hắn mặc một chiếc quần độc nhất trước kia màu xanh lơ nhưng đã ngả sang màu vàng vì lớp gió bụi của thời gian, và 1 chiếc áo ngắn tay tiệp màu vàng rách te tua tuy có vá nhiều chỗ nhưng thô sơ, vụng về không che nổi cái bụng xanh lè của hắn…”. Mới đọc một đoạn trong truyện ngắn “Kiếp sống không tình thương”, nhà thơ họ Đỗ đã muốn “toát mồ hôi hột và tóe đom đóm mắt” vì vô vàn màu sắc được mô tả mà không biết màu nào là màu chủ đạo? Ông thẳng thừng: “Nếu là thầy dạy văn, chắc chắn tôi chỉ có thể hạ bút đỏ với lời phê văn vụng, ý nghèo”.
Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ký tặng sách cho bạn đọc trong buổi ra mắt cuốn “Nguyễn Nhật Ánh – Hoàng tử bé trong thế giới tuổi thơ” do nhà thơ Lê Minh Quốc (người ngồi kế bên)thực hiện.
Hồi còn đi Thanh niên xung phong, Nguyễn Nhật Ánh được biết đến là một tay bình luận viên bóng đá siêu hạng, chuyên tường thuật các trận đấu… tưởng tượng. Sau giờ cuốc đất, vét kênh, để xua tan đi mệt mỏi cho đồng đội, Ánh pha trò ngay trong giờ giải lao. Lê Minh Quốc kể: “Thế là ngồi một mình trên bờ kênh, mắt dõi theo… những đám mây, anh thao thao: Chúng tôi đang ở phút 15 của hiệp nhất. Bây giờ Thoa trợ lý đang kiểm soát bóng. Bóng đang chập chờn trước khung thành. Anh khéo léo lách qua hai chiếc áo đỏ dẫn bóng vào vùng cấm địa. Chung khờ ra truy cản nhưng vì quá… khờ nên anh đã để cho Thoa trợ lý chuyền bóng cho Thanh căngtin… Người nghe vỗ tay, bàn tán, xuýt xoa cứ như thật, cứ như nghe qua radio hay màn ảnh nhỏ”. Đây chính là điều làm nên ChuĐình Ngạn – bình luận viên bóng đá hấp dẫn trên báo Sài Gòn Giải Phóng sau này.
Chân dung khá hoàn chỉnh về nhà văn của tuổi thơ được dựng bằng những mảnh ghép mà mỗi mảnh ghép là một sự kiện, bước ngoặt gắn với cuộc đời anh: Từ “Quê nhà và tác phầm đầu tay”, “Một thời “Đầu xuân ra sông giặt áo””, đến Nguyễn Nhật Ánh tập tành làm thơ, viết “Kính Vạn Hoa” rồi trở thành chuyên gia tư vấn tâm lý tình cảm tuổi hồng trong “Anh Bồ Câu trò chuyện với tình yêu”, bình luận viên bóng đá vô cùng tài tình và duyên dáng, trở thành nhà văn best-seller, lập quán Đo Đo… Ngoài ra, nhà thơ Lê Minh Quốc còn dày công biên soạn một niên biểu khá đầy đủ và công phu về Nguyễn Nhật Ánh.
Lê Minh Quốc chia sẻ: “Từ 20 năm trước, với tư cách là một nhà báo mảng văn hóa – văn nghệ, tôi đã để ý đến hiện tượng Nguyễn Nhật Ánh nên bắt đầu quá trình sưu tập bất cứ tư liệu, bài báo, hình ảnh nào liên quan đến tác giả “Kính Vạn Hoa”. Đến khi NXB Kim Đồng đặt hàng tôi viết cuốn sách về Nguyễn Nhật Ánh – cuốn sách đầu tiên viết về tiểu sử lẫn sự nghiệp của một cây bút đương đại thuộc thế hệ trưởng thành sau năm 1975 cho bộ sách “Nhà văn của em”… thì tôi viết rất nhanh, hoàn thành trong vòng 1 tuần”.
“Không phải vì chơi thân với Ánh mà tôi viết sách tâng bốc bạn mình. Tình cảm yêu mến của bạn đọc, hiệu ứng xã hội, các kỷ lục từ những cuốn sách đã chứng minh tài năng của Ánh và không ai có thể phủ nhận. Tôi buộc phải viết vì tôi ngưỡng mộ và quý trọng tài năng của một người bạn, một đồng nghiệp như thế”. Nhà thơ kể: “Hôm rồi gặp vợ nhà văn Nguyễn Nhật Ánh ở quán Đo Đo. Chị nhìn tôi chằm chằm, khuôn mặt rất hình sự. Lúc lâu sau chị mới thủ thỉ với tôi: “Sau khi đọc xong quyển sách Quốc viết về anh Ánh, tôi ngạc nhiên vì không ngờ lâu nay mình ở chung với một người tài năng và đáng yêu quá”. Hóa ra là vậy, hú hồn!”.
2. “Trời! Cái sức lao động của anh mới khủng khiếp! Khối lượng tác phẩm đã in của anh nếu xếp lại thành một chồng thì đến nay đã cao xấp xỉ chiều cao 1 mét 60 của anh”. Bút lực và tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh khiến ông bạn thân Lê Minh Quốc phải thốt lên như thế.
Rất nhiều người, kể cả giới nghiên cứu luôn tự hỏi: Điều gì làm nên “ma lực” Nguyễn Nhật Ánh? Ma lực ấy hút hồn từ “người 9 tuổi đến 99 tuổi”. Trong dòng văn học thiếu nhi và tuổi mới lớn của Việt Nam, Nguyễn Nhật Ánh như ông hoàng, một mình một cõi. Có nhà văn nào đó suỵt mồm nói gở: “Không may ông Ánh chết, lũ trẻ đào đâu ra người viết cho chúng đọc!”.
Lê Minh Quốc đã thử nêu ra những “lá bùa” mà “nhà ảo thuật” Nguyễn Nhật Ánh đã sử dụng: “Thứ nhất, vốn từ và cách hành văn của Ánh rất giàu có và trong sáng, không có gì là “lên gân” ở đây. Thứ hai, Ánh là nhà văn mang tâm hồn nhà giáo. Các em thiếu nhi như trang giấy trắng, chưa tự nhận thức được đầy đủ nên nhà văn không thể lột trần sự việc và để chúng chọn lọc được. Riêng Ánh biết cách chọn lọc những chi tiết, câu chuyện phù hợp để hướng thiện cho chúng một cách nhẹ nhàng, giáo dục mà như không giáo dục. Văn của anh vừa thỏa mãn hai yếu tố là giáo dục và giải trí nên phụ huynh thường rất yên tâm khi cho con họ đọc. Thứ ba, đó là chất hóm hỉnh, hài hước trong câu thoại, chi tiết, tình huống gây cười trong tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh. Đó là một thủ pháp rất có nghề lôi cuốn đông đảo bạn đọc mọi lứa tuổi”.
Một “lá bùa” nữa đó chính là những kỷ niệm thời hoa niên. Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh quan niệm: “Tuổi thơ đối với tôi là một thế giới đầy ám ảnh. Tôi luôn luôn bắt gặp mình thổn thức khi nhớ về những ngày thơ ấu. Ấy là khi tôi nhận ra mình đã ở quá xa sân ga tuổi nhỏ. Và tôi viết những cuốn sách để kéo chúng gần lại”. Nhưng nhà văn nay đã xấp xỉ cái tuổi lục tuần, lại lấy những kỷ niệm ngày xửa ngày xưa làm chất liệu thì làm sao tạo nên những trang sách được thế hệ trẻ hiện nay chào đón nồng nhiệt đến vậy? Đọc sách Nguyễn Nhật Ánh, dễ dàng nhận thấy tình cảm, cách ăn nói, sinh hoạt của nhân vật rất phù hợp với thế hệ 9x, 10x hiện nay. Lê Minh Quốc hiểu: Anh chàng mang bút danh Hoài Mộng Diễm Thư ngày nào có một đầu óc rất thực tế, có nhiều “mánh” bắt mạch “lũ nhóc @”. Nguyễn Nhật Ánh không ngần ngại ôm cặp lân la vào học lớp ban đêm dành cho những trẻ em cơ nhỡ, thất học. Anh hồn nhiên chơi đùa, trò chuyện với các em như những người bạn. Trong con người Nguyễn Nhật Ánh thực sự đang tồn tại một đứa trẻ con như nhà văn từng thừa nhận.
Một chuyện mà khi kể lại, nhà thơ Lê Minh Quốc còn cười như nắc nẻ: “Có lần mấy anh em tụi tôi “đột kích” vào giờ học văn tụi học sinh lớp 7 ở một trường trong thành phố. Nhưng ngồi chưa ấm chỗ thì mấy đứa học trò và cô giáo đã phát hiện ra ông ngồi cuối dãy là nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Vậy là cả lớp nhao nhao, ầm ĩ cả lên, từ cô giáo đến học trò bao vây Ánh để xin chữ ký. Mấy anh em nhà báo tụi tôi nhìn nhau mà hoảng quá. Tức tụi trẻ con không đứa nào đếm xỉa đến mình nên vọt lẹ luôn”.
Để chọn cái tên “Nguyễn Nhật Ánh – Hoàng tử bé trong thế giới tuổi thơ” đặt cho cuốn sách, nhà thơ Lê Minh Quốc bảo anh phải đánh vật cả buổi chiều, vắt óc vạch ra hơn 50 cái tên gắn với tên sách của Nguyễn Nhật Ánh. Cuối cùng, nhà thơ đã đưa tên bạn mình đi kèm tên tác phẩm nổi tiếng của nhà văn Pháp Antoine de Saint-Exupery. “Hoàng tử bé” từ một hành tinh khác đến, mang trái tim yêu thương đến vạn vật và con người. Nguyễn Nhật Ánh cũng vậy. Bằng những trang sách, anh chở yêu thương và câu chuyện trong trẻo đầy bản thiện đến với trẻ thơ và tất cả chúng ta”
Nguồn: VNCA