Nhóm xẩm Hà Thành trong một chương trình.
Nhóm xẩm Hà Thành nói chung và thành viên tích cực của nhóm: nhạc sĩ – nghệ sĩ Quang Long đang được ghi nhận với sự tích cực sáng tạo cách làm mới để chuyên chở xẩm đến với công chúng. Chuẩn bị cho một mùa hoạt động mới, nhạc sĩ chia sẻ với Thời Nay.
Phóng viên (PV): Thưa anh, nhóm đang ấp ủ những kế hoạch gì thời gian tới?
Nhạc sĩ Nguyễn Quang Long (NQL): Mùa thu này hết sức quan trọng với nhóm vì có hai sự kiện quan trọng sẽ được triển khai. Đó là chương trình Tinh hoa nhạc Việt “Ngãi mẹ sinh thành 2” vào đêm 30-8 tại Rạp Hồng Hà. Đây là một cách thể nghiệm từ năm 2016 với mong muốn tạo một không gian âm nhạc truyền thống ấm áp và đề cao giá trị cổ truyền trong đời sống hôm nay. Thay vì tổ chức ở phòng trà như lần thứ nhất, năm nay nhóm mở rộng hơn, tổ chức quy mô hơn ở Rạp Hồng Hà, có bán vé để mọi người đến với chúng tôi và cùng trân trọng từng phút giây của đêm nhạc.
Sự kiện thứ hai là ra mắt chương trình âm nhạc truyền thống “Tâm hồn làng Việt”, tập trung giới thiệu những nét đặc sắc của âm nhạc truyền thống vùng đồng bằng Bắc Bộ. Vì chương trình hoạt động nhằm phục vụ du khách nên chúng tôi chủ yếu khai thác nhạc đàn, nhạc hát xuất hiện nhiều nhưng chỉ là những điểm xuyết. Đây là ấp ủ lớn nhất của chúng tôi trong nhiều năm nhưng đến giờ mới sắp có cơ hội để thành hiện thực.
PV: Đã đưa xẩm qua nhiều không gian, chương trình, từ chợ Đồng Xuân đến nước ngoài biểu diễn, từ phòng trà đến không gian thính phòng, rồi trở về mái đình truyền thống, rồi từ chương trình truyền hình cho đến các clip đưa lên mạng, anh có mơ tiếp đến những hình thức nào nữa?
NQL: Mấy tháng trước, tôi nhận được một lời mời hợp tác công việc mà tôi chưa bao giờ nghĩ tới, đó là làm bản tin truyền hình cho kênh truyền hình An Viên. Nhưng tôi vốn thích tìm tòi, hơn nữa tôi cũng có một giai đoạn phụ trách hai chương trình văn nghệ tại một đài truyền hình tỉnh và cố vấn âm nhạc cho một số chương trình của các kênh truyền hình ở Hà Nội. Trong khi văn hóa Phật giáo có mối liên hệ mật thiết với văn hóa truyền thống dân tộc. Giờ đây tôi đang tham gia tổ chức nội dung bản tin Ngày An Viên phát sóng hằng ngày. Trong sinh hoạt Phật giáo, một trong những nghi lễ lớn nhất, rất được coi trọng là dịp lễ Vu Lan, trong khi đó, xẩm cũng có nhiều bài nổi bật ghi khắc công ơn mẹ cha. Tôi đang nghĩ, chúng tôi phải đẩy mạnh hơn nữa những bài xẩm mới về mẹ cha, để bổ sung thêm cho số lượng bài về đề tài này của nghệ thuật hát xẩm. Bên cạnh đó, việc mượn xẩm để kể những câu chuyện mang tinh thần Phật pháp, lan tỏa những điều yêu thương, sẻ chia cũng rất cần cho cuộc sống hôm nay.
PV: Thời gian qua, khi phố đi bộ hoạt động, nhóm đã tham gia biểu diễn ở khu vực đền Vua Lê Thái Tổ bên Hồ Gươm, dù mới tạm dừng do một số lý do khách quan. Xin anh chia sẻ những nỗ lực của nhóm để được đón nhận?
NQL: Việc biểu diễn ở đây, chúng tôi không đặt nặng vấn đề tài chính. Chúng tôi xem đây là một cơ hội để nhóm có thể phục vụ được đông đảo công chúng, đặc biệt là tầng lớp dân lao động bình dân. Khán giả hầu như không bỏ đêm nào của chúng tôi là các cụ lớn tuổi ở khu phố cổ, các anh chị ở quê ra Hà Nội buôn bán mưu sinh, cũng có những cụ lớn tuổi ở khu vực ngoại thành và các tỉnh xa cũng xuống để được thưởng thức. Có những cán bộ văn hóa từ mãi tận Hàm Yên, Tuyên Quang vượt gần 200 km xuống đều đặn với chúng tôi. Khiến chúng tôi càng yêu những gì mình đang cống hiến.
PV: Từ chỗ gần như tay trắng đến khi có thể tích lũy một chút để phục vụ cho việc làm nghề, quả là những chặng nhọc nhằn. Anh chia sẻ một chút về những thay đổi này?
NQL: Chính từ những khó khăn về kinh phí, rồi rất nhiều yếu tố khác, như tiêu chí nghệ thuật chúng tôi đưa ra là không thể làm xuề xòa được. Mà muốn để các nghệ sĩ gắn bó lâu dài thì phải tạo được một nguồn thu nhập ổn định ở mức có thể tạm chấp nhận được. Sau những khó khăn về tài chính, chúng tôi lại thêm quyết tâm không quá phụ thuộc vào các đơn vị tổ chức khác, mình phải tự thân vận động. Vậy là chúng tôi quyết phải cho ra đời chương trình “Tâm hồn làng Việt” và đẩy mạnh các hoạt động biểu diễn, hợp tác với các đối tác khả thi. Tất nhiên đây chỉ là bước khởi đầu. Để tồn tại vẫn cần thời gian và sự yêu mến đón nhận của khán giả. May là nhóm đã có những người sẵn sàng góp công và cùng đồng hành. Điều đó làm cho tôi và cả nhóm thêm niềm tin và luôn cảm thấy hạnh phúc!
PV: Xin cảm ơn anh!
Theo Hoàng Hoa Báo Thời Nay (Báo Nhân Dân)
Lê Thị Hồng Nhung đăng bài