Giới thiệu sách Họa sĩ khóa Kháng chiến (1950 – 1954)

Vào 14 giờ 30 phút, thứ bảy, ngày 16-9, tại Salon văn hóa Cà phê thứ Bảy, số 3A Ngô Quyền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội sẽ có buổi giới thiệu cuốn sách Họa sĩ khóa Kháng chiến (1950 – 1954) của tác giả Đào Mai Trang.

Cuốn sách là một chuyên khảo về khóa học chính thức đầu tiên của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, kể từ khi thành lập, tháng 10 – 1945. Đây là một trong năm ngôi trường Cao đẳng được thành lập cùng thời điểm, dựa trên nền tảng cơ sở hệ thống giáo dục sau phổ thông từ thời Pháp thuộc, trong đó có trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, ra đời năm 1925, cho thấy tầm quan trọng của mỹ thuật đối với sự phát triển của văn hóa và xã hội.

Nhà trường đã tuyển sinh khóa đầu tiên trong năm 1946 nhưng việc học chỉ kéo dài được hai tháng thì bị gián đoạn, do cả nước bắt đầu cuộc kháng chiến chống Pháp, tháng 12 – 1946. Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam nay chính là Đại học Mỹ thuật Việt Nam, số 42, phố Yết Kiêu, Hà Nội.

Cuốn sách gồm ba phần nội dung chính: Phần 1: Họa sĩ khóa Kháng chiến – một biên niên sử: Chuyên luận khái quát về lịch sử khóa học, diễn biến chính trong khóa học và vai trò của nó cũng như của họa sĩ, Giám đốc nhà trường Tô Ngọc Vân, nguyên là sinh viên và giảng viên của Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương, trong việc định hướng hành trình nghệ thuật của các thành viên trong khóa.

Phần 2: Về 22 sinh viên của khóa học: Trong số này có một số người đã thành danh, định vị tên tuổi họ trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam hiện đại như Lưu Công Nhân, Trọng Kiệm, Trần Lưu Hậu, Lê Lam, một số khác có nhiều đóng góp quan trọng trong lịch sử điện ảnh cách mạng Việt Nam như Đào Đức, Mai Long, Ngô Mạnh Lân, Ngọc Linh,… Bên cạnh đó, có những người mà cuộc đời và nghệ thuật của họ chưa ngừng gây nên các cuộc tranh luận, như họa sĩ Lê Huy Hòa.

Một số khác có vẻ lặng hơn đi qua năm tháng nhưng nếu một lần được biết đến gia tài nghệ thuật họ để lại, hẳn thế hệ sau không khỏi ngạc nhiên: Ngô Minh Cầu, Đặng Đức, Ngọc Linh… Phần nội dung này sẽ mở thêm một ô cửa sổ kiến thức về những học trò đặc biệt nhất của họa sĩ Tô Ngọc Vân trong cuộc đời dạy học của ông.

Phần 3: Vĩ thanh: Chia sẻ những suy cảm của tác giả sau hành trình khảo cứu về khóa học này với rất nhiều điều có lẽ chờ đợi được giới nghiên cứu mỹ thuật chuyên nghiệp của Việt Nam tiếp tục tìm hiểu, với các góc nhìn sâu sắc hơn nữa.

Sách do NXB Mỹ thuật cấp phép xuất bản, dày 300 trang, khổ 27x21cm, in màu trên giấy couche, với 255 hình ảnh sáng tác của họa sĩ Tô Ngọc Vân và các học trò của ông, trong đó phần lớn chưa từng công bố.

Buổi giới thiệu sách do nhạc sĩ Dương Thụ chủ trì với sự hiện diện của một số họa sĩ trong khóa học này: Trần Lưu Hậu, Mai Long, Ngọc Linh (Vi Văn Bích), Ngô Mạnh Lân, Lê Lam, Thục Phi… và đại diện gia đình của một số họa sĩ đã khuất.

Buổi giới thiệu sách sẽ có hai phần: Phần thứ nhất: tác giả giới thiệu khái quát về quá trình nghiên cứu khóa học cũng những quan điểm cá nhân về vai trò của khóa học này trong lịch sử mỹ thuật hiện đại Việt Nam.

Phần thứ hai: Tọa đàm, trao đổi giữa khách tham dự với đại diện các họa sĩ trong khóa (dự kiến) như Trần Lưu Hậu, Mai Long, Ngọc Linh, Thục Phi, Ngô Mạnh Lân và tác giả, theo các chủ đề chính: Ảnh hưởng của họa sĩ Tô Ngọc Vân đến hành trình nghệ thuật của các sinh viên trong khóa; Suy nghĩ, quan điểm của các họa sĩ tham gia tọa đàm về vai trò của khóa học đối với hành trình nghệ thuật sau này của họ; Quan điểm của họa sĩ về nghệ thuật với và trong cách mạng, về tính chất tuyên truyền ảnh hưởng đến sự sáng tạo.

Buổi giới thiệu sách còn là một dịp hiếm hoi để các sinh viên của khóa Kháng chiến, hiện còn sống, cùng gia đình và người thân của những người đã khuất, gặp lại nhau, chia sẻ cùng công chúng quan tâm nhiều suy nghĩ, tình cảm của họ về khóa học mà chắc chắn, cuốn sách chưa thể nói được hết. Một số sáng tác của các họa sĩ trong khóa Kháng chiến cũng sẽ được giới thiệu trong không gian Cà phê thứ Bảy nhân dịp này.