Lũ Lịch sử Huế 2025-Những bài học đau xót và Lời kêu gọi cộng đồng
CẦM KỲ
I. Tổng quan về Tình hình Lũ lụt Lịch sử (27/10/2025 đến nay)
Đợt mưa lũ cuối tháng 10 và đầu tháng 11 năm 2025 tại Thừa Thiên Huế được đánh giá là một trong những trận lũ lịch sử, gây thiệt hại nghiêm trọng chưa từng có về người, tài sản và di sản.
- Phân tích Nguyên nhân Cộng hưởng
Trận lũ lớn này là kết quả của sự cộng hưởng phức tạp của nhiều yếu tố:
Lượng mưa Cực đoan: Tổng lượng mưa tại một số trạm đã vượt mốc lịch sử, có nơi đạt trên 1.400 mm trong vài ngày, khiến mực nước các sông Hương, sông Bồ dâng cao đột ngột, vượt báo động 3.
Địa hình và Hạ tầng: Các tuyến đường quốc lộ và khu đô thị hóa đã đóng vai trò như những “đê chắn” không chính thức, làm chậm quá trình thoát nước tự nhiên, khiến khu vực phố cổ và Đại nội bị tích nước, ngập sâu kéo dài.
Lũ miền cao và Xả lũ: Dòng lũ lớn từ thượng nguồn kết hợp với việc tăng cường xả lũ của các đập thủy điện/thủy lợi (dù theo quy trình) trong bối cảnh mưa lớn đã tạo ra hiện tượng cộng hưởng đỉnh lũ ở hạ lưu.
Triều cường Biển: Triều cường tại khu vực cửa sông, phá Tam Giang đã cản trở nghiêm trọng quá trình thoát lũ ra biển, kéo dài thời gian ngập úng. - Thống kê Thiệt hại Cụ thể
Sự kết hợp của các yếu tố trên đã dẫn đến những thiệt hại kinh hoàng:
(Hạng mục Thiệt hại – Số liệu ước tính sơ bộ)
Thiệt hại về người: 15 người tử vong, 1 người mất tích.
Nhà cửa bị ngập: Hơn 44.500 ngôi nhà (có thời điểm ngập sâu 0,5m – 2m).
Thiệt hại Di tích: Bờ tường Hoàng thành Huế bị sập một đoạn; Lăng Minh Mạng ngập 1,4m.
Thiệt hại Hạ tầng: 38 điểm sạt lở nghiêm trọng; Sập mố cầu Phú Mậu.
Chi phí Hỗ trợ Khẩn cấp 250 tỷ đồng (Ngân sách Trung ương hỗ trợ khẩn cấp cho Huế).
II. Những Tấm Lòng Thiện Nguyện Cứu Huế
Trong lúc khó khăn nhất, tinh thần “lá lành đùm lá rách” đã bùng lên mạnh mẽ.
Sự hỗ trợ khẩn cấp: Lực lượng vũ trang đã sơ tán khẩn cấp hơn 22.000 người khỏi vùng nguy hiểm.
Hậu cần và Kỹ thuật: Các đoàn thiện nguyện đã cung cấp lương thực, thực phẩm. Đáng chú ý, nhiều đơn vị đã tổ chức sửa chữa miễn phí hàng nghìn xe máy bị ngập nước cho người dân, giúp họ nhanh chóng quay lại cuộc sống.
Khôi phục vệ sinh: Hàng trăm cán bộ, chiến sĩ, tình nguyện viên đã dọn dẹp bùn đất tại bệnh viện, trường học và khu dân cư, thể hiện sự đoàn kết, tương thân tương ái.
III. Bài học Sâu sắc mang tính Khoa học Xã hội
Trận lũ lụt là lời cảnh báo đanh thép về sự cần thiết phải thay đổi tư duy quản lý và quy hoạch, tập trung vào tính bền vững:
– Chuyển đổi Quy hoạch Thủy văn: Cần áp dụng nguyên tắc “Sống chung với lũ” và quy hoạch theo mô hình Thành phố Bọt biển (Sponge City), buộc phải duy trì hoặc tăng cường khả năng thoát và thẩm thấu nước mưa tự nhiên. Các công trình phát triển phải có Đánh giá Tác động Lũ lụt (Flood Impact Assessment) nghiêm ngặt.
– Bảo vệ Di sản Thích ứng Khí hậu: Xây dựng Kế hoạch Ứng phó Khẩn cấp Khí hậu cho các di tích, nâng cấp hệ thống tiêu thoát nước và kỹ thuật bảo tồn để chống chọi với các sự kiện thời tiết cực đoan vượt mốc lịch sử.
– Quản lý Nước Liên hồ Minh bạch: Thiết lập Cơ chế Phối hợp Xả lũ Liên hồ dựa trên dữ liệu thời gian thực và sự tham gia của đại diện cộng đồng hạ lưu, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.
Nâng cao Khả năng Phục hồi Cộng đồng: Phát triển Hệ thống Cảnh báo Sớm Cấp Cộng đồng với thông tin định vị (geolocalized), giúp người dân chủ động hơn trong việc sơ tán và bảo vệ tài sản, tăng cường Khả năng Phục hồi (Resilience) trước thảm họa.
*LŨ LỊCH SỬ HUẾ 2025: KHÔNG CHỈ LÀ THIÊN TAI, MÀ LÀ BÀI HỌC VỀ QUY HOẠCH!
Trận lũ vừa qua tại Huế không chỉ lấy đi sinh mạng, cuốn trôi tài sản mà còn làm sập cả bờ tường Hoàng thành, một di sản hơn 200 năm tuổi. Thiệt hại ước tính vượt xa con số 250 tỷ đồng hỗ trợ khẩn cấp.
Vấn đề cốt lõi: Huế không chỉ bị lũ từ trời đổ xuống, mà còn bị chính những công trình phát triển đô thị (như các tuyến Quốc lộ, hệ thống san lấp) biến thành những “đê chắn” giữ nước, khiến nước không thoát được. Thêm vào đó, việc xả lũ của các hồ chứa trong điều kiện mưa lịch sử đã gây ra hiệu ứng cộng hưởng cực đoan ở hạ lưu.
Chúng ta cần làm gì?
Về Hỗ trợ Khẩn cấp: Chúng ta cần tiếp tục giúp đỡ trực tiếp người dân vùng sâu, vùng xa, đặc biệt là các hộ nghèo không có khả năng sửa chữa nhà cửa (Tham khảo các tổ chức uy tín đang hỗ trợ xây nhà chống lũ, sửa chữa tài sản).
Về Phát triển Bền vững: Cần giám sát và thực hiện nghiêm túc các bài học kinh nghiệm: Quy hoạch lại hệ thống thoát nước dựa trên thủy văn lịch sử, áp dụng mô hình Thành phố Bọt biển, và xây dựng kế hoạch ứng phó khí hậu cho di sản. Đây là cách giúp Huế bền vững hơn, không phải chỉ là sự khắc phục nhất thời.
Đừng để những bài học đau xót này trở thành vô ích! Hãy chia sẻ thông tin này để nâng cao nhận thức và hành động vì một Huế thích ứng với khí hậu tốt hơn!
CK-Cầm Kỳ Official