Đã có lần người ta đoán số mệnh cho Mikhail Bulgakov sẽ phải qua ba lần đò. Quả là không sai. Lần thứ ba và cũng là lần cuối cùng nhà văn đã kết hôn với Elena Silovskaya, một người mà nếu tin vào các bức chân dung thì trong vẻ đẹp có gì đó hơi nanh ác. Bà đã được phán định trở thành nguyên mẫu nhân vật Margarita định mệnh trong cuốn tiểu thuyết “Nghệ nhân Margarita” bất tử của ông. Trên thực tế thì Elena lại là một người vợ có học thức và tận tâm, bà đã sống hết lòng vì tình yêu và sự nghiệp văn chương của chồng mình.
Nhà văn M. Bulgakov
Mikhail Afanasievich Bulgacov ra đời vào tháng 5/1891 trong gia đình có cha là giáo sư Học viện Thần học Kiev. Vào năm 1909 ông theo học khoa y trường Đại học tổng hợp tại Kiev và đến năm 1916 đã tốt nghiệp xuất sắc. Khi còn là sinh viên ông đã kết hôn với Tania Nicolaevna Lappa mà ông đã phải lòng ngay từ thời là học sinh trung học. Họ đã sống với nhau 11 năm, trải qua bao thăng trầm của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất, qua thời kỳ cách mạng và chiến tranh vệ quốc. Vào đầu những năm 1920 cả gia đình đã chuyển đến Moskva. Thời kỳ đó Bugakov đã bỏ ngành y và hoạt động văn học. Họ đã sống rất khó khăn, phải bán cả đồ đạc, thời kỳ đó ông đã có những bài viết và tiểu luận đăng trên các tờ báo.
Đến tháng 1/1924 ông đã làm quen với Liubov Evghenieva Belozerskaya và đã đem lòng yêu người phụ nữ quyến rũ và đẹp lộng lẫy này. Ngay tháng 4 năm đó Bulgakov đã ly hôn người vợ đầu tiên. Một năm sau ông kết hôn với Liubov Belozerskaya, bà đã bắt tay vào giúp ông trong sự nghiệp văn học.
Elena Sergheevna Nuremberg đã trở thành người vợ thứ ba của Bulgakov, bà sinh năm 1893 tại Riga trong gia đình một nhà giáo trung học. Elena có một học vấn tốt: biết một số ngoại ngữ, hiểu biết văn học, nhạc cổ điển, nghệ thuật kịch…Ngay từ thời trẻ, người đẹp Elena đã có nhiều người ngưỡng mộ. Khi mới ở tuổi 15 Boksanski đã say mê cô nhưng cô thiếu nữ đã thuyết phục anh ta kết hôn với chị gái mình là Olga, người đã yêu Boksanski. Chưa kịp tốt nghiệp trung học Elena đã cùng cha mẹ chuyển đến Moskva và đến năm 1918 đã trở thành nhân viên đánh máy ở hãng điện báo Nga. Cuối năm đó cô lấy chồng là Yuri Neelov, con trai một nghệ sỹ danh tiếng thời đó và là một nhà cách mạng, phần tử vô chính phủ. Cuộc hôn nhân chỉ kéo dài được 2 năm, Elena đã rời bỏ chồng để đến với trung tướng Evgheni Silovski và đến cuối năm 1920 họ kết hôn. Không lâu sau họ có một con trai đặt theo tên cha là Evgheni và tiếp sau đó là con trai thứ hai Sergey. Mặc dù Silovski là một người mực thước và yêu vợ nhưng Elena đã không thấy hạnh phúc với ông bởi người chồng suốt ngày bận công vụ và không thể quan tâm nhiều đến vợ, cô cảm thấy nặng nề vì điều đó.
Ngày 28-2/1929 tại nhà một người quen của cả hai người là gia đình họa sỹ Moiseenko, Elena đã gặp gỡ với Mikhail Bulgakov, người đã có vợ là Liubov Belozerskaya. Sau này, trong hồi ký của mình Elena đã viết: “Tôi hiểu rằng đó là số phận của mình…đó là một tình yêu nhanh chóng, nhanh đến không ngờ, ít nhất là về phía mình đó là tình yêu suốt cuộc đời của tôi”. Suốt gần hai năm Elena Sergheevna đã phải dằn vặt đau khổ bởi những nghi ngờ, trái tim bà đã bị giằng xé giữa gia đình và người yêu. Song dẫu sao thì tình yêu với Mikhail Bulgakov đã chiến thắng. Khi Silovski biết được mối tình này, ông đã đề nghị vợ chấm dứt mối quan hệ đó và tuyên bố rằng nếu ly hôn thì ông sẽ không giao các con cho Elena…Suốt hơn 1 năm sau bà đã không gặp gỡ Bulgakov. Sau đó hai người tình cờ gặp lại nhau và Elena đã quyết định cắt đứt với chồng để kết hôn cùng Bulgakov. “Tôi đã đi đến quyết định này bởi vì thiếu Bulgakov thì đối với tôi cuộc sống chẳng còn ý nghĩa gì, không có điều gì phải thanh minh cả”- sau này Elena đã nói như vậy.
Vào ngày 3-10/1932 Elena đã hủy bỏ cuộc hôn nhân của mình với Evgheni và cũng ngày hôm đó cũng diễn ra việc ly hôn giữa Bulgakov và vợ là Belozerskaya, người trước đó đã có một cuộc tình. Ngày hôm sau 4/10 Bulgakov và Elena đã kết hôn. Người con trai cả của Elena ở lại với cha, cậu con út thì sống cùng mẹ và cha dượng.
Cuốn tiểu thuyết “Nghệ nhân và Margarita” của Mikhail Bulgakov đã được hoàn thành vào đầu tháng 9/1936. Không khó để đoán được rằng những ai là người đã ẩn danh dưới tên của các nhân vật chính: tất nhiên đó là M. Bulgakov và người vợ yêu, nàng thơ của ông- Elena Sergheevna. Mặc dù cả hai người đều đã phải trải qua ba lần đò mới tìm được hạnh phúc đích thực của đời mình. Nhà văn đã thừa nhận rằng trong đời mình ông chưa từng yêu một người phụ nữ nào như yêu bà và họ đã cùng nhau chung sống trong 7 năm. Elena Sergheevna đã sống quên mình vì chồng, vì sự nghiệp của ông. Bà chính là người thư ký văn học của Bulgakov và khi ông bị hỏng mắt, ông đã đọc cho Elena viết và bà đã đánh máy các bản thảo và sau đó đã hiệu đính, lập các hợp đồng, trả lời thư từ ..v..v.
Đến cuối năm 1939 sức khỏe của Bulgakov đột ngột giảm mạnh, ông bị những cơn đau đầu dữ dội và thực tế đã không còn nhìn được gì nữa. Ngày 10-7/1940 Mikhail Afanasievits Bulgakov đã qua đời trên tay người vợ, cũng là nàng thơ yêu quý của mình. Người vợ góa của nhà văn đã sống thêm 30 năm sau khi chồng mất và trong suốt những năm tháng đó bà luôn lưu giữ những kỷ niệm về ông. Bà đã lập phòng lưu trữ các tác phẩm của Mikhail Bulgakov. Elena Sergeevna Silovskaya đã mất vào ngày 18-7/1970 ở tuổi 76 và được mai táng tại nghĩa trang Novodevichy, bên cạnh chồng mình.
Ngọc Bích
(Theo Pravda.ru)