Nhật Anh
Ít ai biết đến một nhà văn tài hoa Woody Allen và thực tế đã dấn thân vào nghiệp cầm bút từ rất sớm trước khi ông được biết đến nhiều hơn với vai trò đạo diễn, diễn viên điện ảnh.
Woody Allen tên thật là Allan Stewart Konisberg. Ông sinh ngày 01/12/1935 trong một gia đình gốc Do Thái ở Brooklyn, New York. Năm 15 tuổi, ông bắt đầu soạn truyện cười cho báo địa phương và các công ty quảng cáo; năm 20 tuổi, ông viết kịch bản cho một số chương trình truyền hình lớn cùng nhiều danh hài nổi tiếng. Allen từng theo học điện ảnh ở trường Đại học New York nhưng đã quyết định bỏ học để trở thành diễn viên hài chuyên nghiệp. Cuối thập niên 70, Allen tham gia viết truyện ngắn và tiểu luận cho các tạp chí như The New Yorker, New York Times, New Republic…; nhiều tác phẩm trong số này đã được xuất bản trong bốn hợp tuyển mang tên Getting Even (1971), Tuyệt vọng lời (1975), Lộn tùng phèo (1980) và Mere Anachy (2007). Tất cả đều mang đậm màu sắc trào phúng dí dỏm đặc trưng của Allen.
Tuyệt vọng lời có tên nguyên tác tiếng Anh là Without feathers, ý nghĩa của cái tên này thường gắn với bài thơ “Hope Is The Thing With Feathers” (Hy vọng là thứ gì đó có lông vũ) của nữ thi sĩ người Mỹ Emily Dickinson, phản ánh cái nhìn bi quan có hơi hướng loạn thần đặc trưng của Allen. Cuốn hợp tuyển bao gồm 18 tác phẩm nhỏ đa dạng về thể loại, trong đó nổi bật là truyện ngắn “Nàng điếm Mensa”, “Khi họa sĩ ấn tượng làm nha sĩ” cùng hai vở kịch một màn “Chết” và “Chúa”.Đọc Tuyệt vọng lời, bạn đọc sẽ được chiêu đãi hậu hĩnh những câu đùa một dòng (one-liner) – món tủ của tác giả từ khi khởi nghiệp cầm bút. Ai có thể viết ra những lời này, ngoài bậc thầy trào phúng Allen? “Tôi có nên cưới W.? Không, nếu cô không nói cho tôi biết những ký tự còn lại trong cái tên”; “Phải làm sao nếu mọi thứ chỉ là ảo giác và không có thứ gì tồn tại? Trong trường hợp đó, chắc chắn tôi đã trả lố khi mua cái thảm” hay “Để phát động một cuộc cách mạng, ta cần hai điều kiện: ai đó hoặc thứ gì đó để nổi dậy chống lại và ai đó thực sự có mặt để thực hiện cuộc nổi dậy”… Bàn về những câu đùa một dòng của ông, nhà văn Mỹ Adam Gopnik ca ngợi: “Allen sở hữu bộ óc thiên tài của Mozart, khi sáng tạo những câu thoại hài hước có thể áp dụng trong mọi hoàn cảnh.” Groucho Marx, danh hài huyền thoại người Mỹ cũng dành tặng ông những lời có cánh: “Allen độc đáo lắm. Ông ấy là số một, hài hước số một”.
Nhà văn- đạo diễn nổi tiếng Woody Allen
Có người từng nói rằng, đọc văn Allen giúp ta hiểu về ông hơn là xem những bộ phim của ông. Thật vậy, ta quả có thể cảm nhận rõ nét nhất khiếu hài hước nguyên bản, cùng bộ óc sáng tạo vô biên của “kẻ loạn thần New York” trên trang giấy trắng mực đen mộc mạc, nơi không có sự can thiệp của hiệu ứng phức tạp, kỹ xảo hào nhoáng và sự đóng khung hình ảnh. Một cuốn sách tếu táo dành cho tất cả mọi người, Tuyệt vọng lời là món gia vị cay xè lạ miệng nhưng hấp dẫn, mà ai trong đời cũng nên nếm thử lấy một lần.
Tuyệt vọng lời do Trần Quốc Tân dịch, NXB Hội Nhà văn liên kết với Tao Đàn xuất bản, tới tay bạn đọc vào tháng 12/2017.
Tổ Quốc
Phạm Thúy Quỳnh đưa bài